1 Samodzielna Brygada Spadochronowa
1 Samodzielna Brygada Spadochronowa była jednostką powietrznodesantową Polskich Sił Zbrojnych, sformowaną w Wielkiej Brytanii w czasie II wojny światowej. Jej utworzenie miało na celu wsparcie planowanego powstania zbrojnego w Polsce po wkroczeniu regularnych wojsk polskich. Brygada wzięła udział w operacji Market Garden.
Formowanie
Brygada została sformowana na mocy rozkazu Naczelnego Wodza z 9 października 1941 roku, z dowódcą płk. Stanisławem Sosabowskim. Jej formowanie rozpoczęło się w Szkocji po upadku Francji, a szkolenie spadochronowe miało miejsce w ośrodkach brytyjskich. W 1942 roku brygada uzyskała status samodzielności, a jej liczebność wzrosła do 2200 żołnierzy.
Szkolenie
W brygadzie zastosowano brytyjski system szkolenia, jednak dostosowano go do potrzeb polskich żołnierzy. Stworzono program wstępnego szkolenia, który odbywał się w Largo House, gdzie żołnierze uczyli się zarówno technik skoku, jak i poprawy kondycji fizycznej.
Operacja Market Garden
W dniach 17-26 września 1944 roku brygada brała udział w operacji Market Garden, mającej na celu zdobycie mostów w Arnhem. Zrzut brygady był obciążony licznymi trudnościami, w tym atakami nieprzyjaciela i problemami z transportem. Ostatecznie brygada dotarła do rejonu walki, jednak poniosła znaczne straty, z 93 żołnierzami poległymi i 249 rannymi.
Po wojnie
Po wojnie brygada powróciła na kontynent w maju 1945 roku, służąc jako jednostka okupacyjna w niemieckiej strefie. Została rozwiązana 18 lipca 1947 roku w Wielkiej Brytanii.
Wyposażenie i umundurowanie
Żołnierze nosili brytyjskie mundury z polskimi insygniami oraz specjalne spodnie spadochronowe. Oporządzenie składało się z pasa, szelek i ładownic, które pomieściły różnorodne wyposażenie. Brygada dysponowała również pojazdami transportowymi, w tym ciężarówkami i jeepami.
W kulturze
- O jeden most za daleko – dramat wojenny z 1977 roku w reżyserii Richarda Attenborough.
- W locie szumią spadochrony. Wspomnienia żołnierza spod Arnhem – książka Władysława Klemensa Stasiaka opisująca przeżycia żołnierzy brygady.
1 Samodzielna Brygada Spadochronowa odegrała istotną rolę w historii polskich sił zbrojnych, a jej dziedzictwo jest pamiętane i doceniane w kulturze.
