1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego
1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego był jednostką kawalerii Wojska Polskiego, utworzoną w 1918 roku. Nawiązywał do tradycji 1 pułku ułanów Legionów Polskich oraz Gwardii Napoleona I. Oficjalne powstanie pułku datuje się na październik 1918, a jego pierwszym dowódcą był mjr Gustaw Orlicz-Dreszer. Sztandar pułku został nadany 17 listopada 1919 roku.
Formowanie i działania bojowe
Pułk rozpoczął działalność bojową w czasie wojny polsko-ukraińskiej, staczając pierwszą bitwę pod Dołhobyczowem 10 grudnia 1918 roku. Następnie brał udział w wyprawie wileńskiej, zdobywając Wilno 19 kwietnia 1919 roku oraz w walkach z Armią Czerwoną w latach 1920–1921.
- Bojowe działania:
- Bitwa pod Płońskiem (16–17 sierpnia 1920)
- Bitwa pod Żurominkiem (22 sierpnia 1920)
- Kampania wrześniowa 1939 roku
Okres międzywojenny
Po zakończeniu działań wojennych, pułk stacjonował w Warszawie i pełnił funkcje reprezentacyjne. W 1921 roku sztandar pułku został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. W latach 1927-1939, pułk uczestniczył w różnych ceremoniach wojskowych oraz pełnił służbę wartowniczą w Belwederze.
Kampania wrześniowa 1939 roku
Podczas kampanii wrześniowej, pułk został zmobilizowany i wziął udział w walkach w składzie Mazowieckiej Brygady Kawalerii. Mimo znacznych strat, pułk stawiał opór niemieckiemu natarciu, jednak 3 października 1939 roku grupa pułku pod dowództwem płk. dypl. Janusza Albrechta złożyła broń.
Odtwarzanie i upamiętnienie
Pułk był odtwarzany w konspiracji po 1939 roku, biorąc udział w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie, 5 lutego 1945 roku, rozpoczęto organizację nowego pułku szwoleżerów w ramach Polskich Sił Zbrojnych.
Symbole pułkowe
- Sztandar: Poświęcony 17 listopada 1919 roku, z obrazem Matki Boskiej Ostrobramskiej i Orłem Białym.
- Odznaka pamiątkowa: Zatwierdzona w 1921 roku, w kształcie wielopromiennej gwiazdy z medalionem.
- Święto pułkowe: Ustanowione na 10 grudnia, rocznicę chrztu bojowego.
Dowódcy pułku
- Major Gustaw Orlicz-Dreszer (1918–1920)
- Major Jerzy Grobicki (1920–1921)
- Płk dypl. Janusz Albrecht (1937–1939)
1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego pozostaje symbolem odwagi i tradycji polskiej kawalerii.
