1 Pułk Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego (1 pp Leg.) był oddziałem piechoty Wojska Polskiego w latach 1918–1939, z siedzibą w Wilnie. Nawiązywał do tradycji 1 Kompanii Kadrowej z 1914 roku oraz wcześniejszych walk w I wojnie światowej.
Geneza
1 pp Leg. był najstarszym pułkiem Wojska Polskiego, utworzonym w listopadzie 1918 w Jabłonnie i Radymnie. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, walcząc m.in. w bitwie o Dyneburg i wyprawie na Kijów. W 1920 roku pułk wspierał działania polskich sił w walce z Armią Czerwoną.
Okres międzywojenny
Garnizon pułku znajdował się w Wilnie, gdzie kultywowano tradycje legionowe. Święto pułkowe obchodzono 6 sierpnia. W okresie pokojowym 1 pp Leg. zaliczano do pułków wzmocnionych, z wyższym stanem osobowym niż pułki standardowe.
1 pp Leg. w kampanii wrześniowej
W sierpniu 1939 roku pułk został zmobilizowany i przesunięty do Ostrowi Mazowieckiej. Brał udział w walkach na linii Narwi i Bugu, a także w bitwie pod Kałuszynem. Mimo odważnych działań, pułk poniósł ciężkie straty i praktycznie przestał istnieć po 14 września.
Odtworzenie
Po 18 września pułk został odtworzony z grupy kilkuset żołnierzy. 20 września sformowano nowy 1 pp Leg. pod dowództwem ppłk. Jana Kasztelowicza. Pułk wziął udział w walkach w rejonie Tomaszowa Lubelskiego, gdzie ponownie stoczył zacięte boje z wojskami niemieckimi.
Odznaczenia
Pułk był odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari. W jego szeregach znaleźli się kawalerowie tego odznaczenia, w tym wielu żołnierzy, którzy wyróżnili się w walkach podczas wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej.
Symbolika
Pułk posiadał trzy sztandary, z których ostatni został wręczony przez marszałka Józefa Piłsudskiego w 1922 roku. Odznaka pułkowa „Za wierną służbę” była pierwszą, a późniejsze odznaki różniły się wyglądem i symboliką.
1 pp Leg. to jednostka o bogatej historii, która odegrała kluczową rolę w formowaniu Wojska Polskiego II RP oraz w obronie niepodległości kraju.
