„`html
1 Dywizja Grenadierów
1 Dywizja Grenadierów (fr. 1ère Division des Grenadiers) była jednostką piechoty Wojska Polskiego, sformowaną w latach 1939–1940 we Francji. Jej powstanie miało miejsce 13 listopada 1939 roku, a rozformowanie 21 czerwca 1940 roku.
Powstanie i organizacja
Formowanie dywizji rozpoczęto w połowie września 1939 roku w obozie w Camp de Coëtquidan, w ramach poboru Polaków mieszkających we Francji oraz zaciągu ochotniczego. Na dowódcę jednostki mianowano płk. Stanisława Maczka, a następnie w styczniu 1940 roku płk. dypl. Bronisława Ducha.
Dywizja składała się z oficerów, rezerwistów oraz żołnierzy ewakuowanych. W momencie formowania dysponowała przestarzałym umundurowaniem i ograniczonym sprzętem wojskowym. W połowie lutego 1940 r. część batalionów przekazano do tworzącej się brygady podhalańskiej.
W kwietniu 1940 roku dywizja została przeniesiona do Colombey-les-Belles, gdzie intensywnie szkolono żołnierzy i uzupełniano wyposażenie. Swój stan liczebny w czerwcu 1940 roku osiągnęła na poziomie 16 165 żołnierzy.
Obsada personalna
- Dowódca dywizji: gen. bryg. Bronisław Duch
- Dowódca piechoty dywizyjnej: płk dypl. Zygmunt Grabowski
- Dowódca artylerii dywizyjnej: gen. bryg. Rudolf Niemira
- Szef sztabu: ppłk dypl. Józef Skrzydlewski
Struktura organizacyjna
Dywizja była zorganizowana według etatów francuskich i składała się z:
- 1 pułk grenadierów Warszawy
- 2 pułk grenadierów wielkopolskich
- 3 pułk grenadierów śląskich
- 1 Wileński pułk artylerii lekkiej
- 1 Pomorski pułk artylerii ciężkiej
- 1 Modliński batalion saperów
- Dywizyjna grupa sanitarna
Działania bojowe
W maju 1940 roku dywizja weszła w skład XX Korpusu armii francuskiej. Po rozpoczęciu ofensywy niemieckiej, 14 czerwca 1940 roku, dywizja podjęła walkę w obronie swojego odcinka. Po wycofaniu się francuskich jednostek, dywizja musiała się przemieszczać, aby uniknąć okrążenia.
Ostatecznie, 21 czerwca 1940 roku, gen. Duch podjął decyzję o rozwiązaniu dywizji w obliczu niemożności dalszej walki. Część żołnierzy przeszła do Wielkiej Brytanii.
Symbole i pamięć
Odznaka pamiątkowa dywizji została zatwierdzona 2 lipca 1943 roku. Po wojnie w Wielkiej Brytanii powstał Związek Grenadierów, a w 1970 roku odsłonięto pomnik upamiętniający żołnierzy dywizji w Lotaryngii.
W 1989 roku w Białymstoku odsłonięto pomnik poświęcony Polskim Siłom Zbrojnym na Zachodzie, w tym 1 Dywizji Grenadierów.
„`
