Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej ogłosił żałobę narodową na znak szacunku po śmierci papieża Franciszka, który zmarł w wieku 88 lat. Czas trwania żałoby wyznaczono od północy z piątku na sobotę 26 kwietnia do północy z soboty na niedzielę 27 kwietnia. Warto przypomnieć, jak wiele razy w historii naszego kraju ustanawiano żałobę narodową.
UPRAWNIENIA PREZYDENTA
Prawa do ogłoszenia żałoby narodowej przysługują prezydentowi w sytuacjach związanych ze śmiercią wybitnych osobistości, w tym polityków krajowych i zagranicznych oraz przywódców państw. Żałobę można również ogłosić w związku z katastrofami czy aktami terrorystycznymi, szczególnie tymi, które dotykają Polaków. Zgodnie z artykułem 11 ustawy z 1980 roku dotyczącej symboliki narodowej, żałoba jest wprowadzana przez prezydenta w formie rozporządzenia, które obowiązuje na terytorium całego kraju. Rozporządzenie musi zawierać uzasadnienie oraz dokładne daty obowiązywania.
HISTORIA ŻAŁOBY NARODOWEJ
Pierwsza żałoba narodowa na ziemiach polskich miała miejsce w czasach zaborów, gdy car Mikołaj I wprowadził trzydniową żałobę po śmierci namiestnika Królestwa Polskiego, Józefa Zajączka, we wrześniu 1826 roku. Instrukcja dotycząca żałoby nakazywała urzędnikom noszenie czarnych sukni z krepą przy kapeluszach oraz mundurów z krepą na lewej ręce.
W ważnym wydarzeniu w historii żałoby narodowej uczestniczyła Kościół katolicki, który ogłosił żałobę po pogrzebie pięciu Polaków zastrzelonych przez wojsko rosyjskie w Warszawie 27 lutego 1861 roku. Ta żałoba trwała do 1866 roku, a kobiety manifestowały swoją solidarność poprzez noszenie czarnych sukni i biżuterii żałobnej.
W okresie międzywojennym w Polsce ogłoszono żałobę narodową czterokrotnie. Po raz pierwszy miało to miejsce 3 lutego 1924 roku po śmierci prezydenta USA, Woodrowa Wilsona. Dwa lata później, w 1934 roku, żałoba dotyczyła ministerstwa spraw wewnętrznych, gdy w zamachu zginął Bronisław Pieracki. Najdłuższa żałoba odbyła się między 12 a 18 maja 1935 roku, po śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego. Ostatni raz w tym okresie żałobę ogłoszono po śmierci arcybiskupa lwowskiego, Józefa Teodorowicza.
W czasie II wojny światowej prezydent RP na uchodźstwie ogłosił żałobę narodową dwukrotnie: w dniach 7 lipca – 1 sierpnia 1943 roku po śmierci gen. Władysława Sikorskiego oraz po upadku powstania warszawskiego w dniach 4–18 października 1944 roku.
Okres PRL-u przyniósł pięć ogłoszeń żałoby narodowej. Najpierw 9 marca 1953 roku po śmierci Józefa Stalina, a później w marcu 1956 roku po śmierci Bolesława Bieruta. W sierpniu 1964 roku trzydniową żałobę wprowadzono po zgonie Aleksandra Zawadzkiego, przewodniczącego Rady Państwa. W lutym 1979 roku ogłoszono żałobę po wybuchu gazu w Rotundzie PKO w Warszawie. Ostatni przypadek w okresie PRL miał miejsce od 28 do 31 maja 1981 roku, po śmierci prymasa Polski, kardynała Stefana Wyszyńskiego.
NOWOCZESNE CZASY
Od 1989 roku w Polsce ogłaszano żałobę narodową wielokrotnie, zarówno z powodu krajowych tragedii, jak i międzynarodowych wydarzeń, które dotknęły Polaków. Pierwsza w III RP miała miejsce w lipcu 1997 roku po powodzi tysiąclecia, w której zginęło 56 osób.
W XXI wieku żałoba narodowa była ogłaszana 18 razy. Każde z tych wydarzeń zostaje w pamięci narodu, tworząc niezatarte ślady w historii.
