Od początku lipca 2025 roku nad regionem Morza Śródziemnego utrzymuje się niezwykle silne zjawisko pogodowe zwane „kopułą cieplną”. To obszar wysokiego ciśnienia atmosferycznego, który zatrzymuje gorące powietrze, powodując rekordowe fale upałów i podnosząc temperatury powietrza oraz wody do historycznych poziomów. Według prognoz, ekstremalne upały mogą utrzymać się nawet przez 10 dni, a w niektórych zachodnich prowincjach termometry pokażą nawet 50 stopni Celsjusza.
W Polsce, w Tarnowie, w centrum miasta termometry wskazały blisko 50 stopni Celsjusza, co potwierdzają lokalne pomiary. Wysokie temperatury mają poważne konsekwencje nie tylko dla zdrowia mieszkańców, ale także dla środowiska i turystyki w całym regionie. Eksperci ostrzegają, że sytuacja może się jeszcze pogorszyć, dlatego konieczne są odpowiednie działania zapobiegawcze.
Przyczyny i charakterystyka „kopuły cieplnej” nad Morzem Śródziemnym
Od początku lipca 2025 roku nad Morzem Śródziemnym dominuje tzw. „kopuła cieplna” – obszar wysokiego ciśnienia atmosferycznego, który zatrzymuje ciepło w dolnych warstwach atmosfery. To zjawisko powoduje, że powietrze oraz woda nagrzewają się do wyjątkowo wysokich temperatur, przekraczających dotychczasowe normy sezonowe.
Temperatura wody w Morzu Śródziemnym przekracza obecnie 25 stopni Celsjusza, co jest znacznie powyżej średnich wartości dla tego okresu. W Zatoce Biskajskiej woda osiąga temperaturę 23–24 stopni, podczas gdy zwykle powinno być to około 17–18 stopni. Jak podaje portal smoglab.pl, takie anomalie termiczne są rzadko spotykane i mają istotny wpływ na cały ekosystem morski oraz lokalną pogodę. Podwyższone temperatury wody mogą zakłócać naturalne procesy biologiczne i chemiczne, co z kolei wpływa na różnorodność i zdrowie organizmów morskich.
Rekordowe temperatury powietrza i ich skutki w regionie
Prognozy opublikowane 5 lipca 2025 roku wskazują, że fala upałów może potrwać nawet 10 dni. Temperatura powietrza ma wzrosnąć o 4 do 6 stopni Celsjusza powyżej norm sezonowych, co oznacza ekstremalne warunki termiczne dla mieszkańców i środowiska.
W zachodnich prowincjach temperatury mogą osiągnąć nawet 50 stopni Celsjusza. Lokalnie potwierdzają to pomiary – w Tarnowie na Rynku termometry wskazały blisko 50 stopni, a na ulicy Krakowskiej odnotowano ponad 48 stopni. W Polsce rekordową temperaturę zanotowano także w Słubicach, gdzie termometry pokazały ponad 30 stopni Celsjusza, co jest nietypowe jak na tę porę roku. W wielu miejscach na południu Europy temperatury przekroczyły 40 stopni, co świadczy o szerokim zasięgu fali upałów.
Według portalu tarnow.naszemiasto.pl, mieszkańcy Tarnowa szukają ochłody w cieniu i klimatyzowanych pomieszczeniach, jednak ekstremalne temperatury utrudniają codzienne funkcjonowanie. Wysokie upały stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia, zwłaszcza dla osób starszych i dzieci, a także osób pracujących na zewnątrz.
Konsekwencje fali upałów dla środowiska i turystyki
Eksperci zwracają uwagę, że utrzymujące się wysokie temperatury oraz podgrzana woda morska mają poważne konsekwencje dla środowiska naturalnego. Dotyczy to zarówno ekosystemów morskich, jak i lądowych, które są narażone na stres termiczny oraz zmiany w dostępności wody.
Jak podaje smoglab.pl, podwyższona temperatura wody może prowadzić do wymierania niektórych gatunków morskich oraz zakłóceń w łańcuchu pokarmowym, co może mieć długofalowe skutki dla bioróżnorodności i stabilności ekosystemów. Wysokie temperatury sprzyjają także rozwojowi niektórych gatunków inwazyjnych i patogenów.
Turystyka, będąca jednym z najważniejszych sektorów gospodarki regionu Morza Śródziemnego, również odczuwa skutki fali upałów. Ekstremalne warunki pogodowe zniechęcają turystów do wypoczynku na plażach i w miastach, co może przełożyć się na straty finansowe dla lokalnych przedsiębiorstw. Wzrost temperatury powietrza i wody wymaga od władz podjęcia działań zapobiegawczych i informacyjnych, mających na celu ochronę mieszkańców oraz turystów przed negatywnymi skutkami upałów.
Lokalne władze zachęcają mieszkańców do dbania o siebie – przypominają o konieczności stosowania kremów z filtrem, noszenia nakryć głowy i unikaniu wysiłku fizycznego w najgorętszych momentach dnia. Równocześnie uruchomiono programy edukacyjne oraz systemy ostrzegania, które mają pomóc wszystkim bezpiecznie przetrwać tę falę upałów.
