W niedzielnym wywiadzie dla ukraińskiego portalu Suspilne Wasyl Bodnar ogłosił, że Ukraina zamierza uhonorować ofiary tragedii wołyńskiej w Polsce. Ambasador podkreślił, że ukraińskie i polskie władze „efektywnie współpracują” w tej sprawie. — Razem identyfikujemy miejsca pochówku i rozmawiamy z przedstawicielami Polski. Dialog, który prowadzimy, jest bardzo konstruktywny i praktyczny — zaznaczył.
SPÓR O EKSHUMACJĘ
Bodnar wyjaśnił, że na podstawie umowy, nie ujawniają wyników współpracy przed osiągnięciem konkretnych porozumień oraz rozpoczęciem prac. Dodał, że to proces dwukierunkowy, obejmujący szereg zagadnień związanych z obowiązującym ustawodawstwem oraz koordynacją miejsc pochówku w obu krajach. Wspólnie z Organizacją Ukraińców w Polsce prowadzimy prace nad identyfikacją lokalizacji grobów — stwierdził.
PLANOWANE POSZUKIWANIA
Były szef Instytutu Pamięci Narodowej Ukrainy, Anton Drobowycz, ogłosił pod koniec listopada, że poszukiwania grobów polskich ofiar będą mogły się rozpocząć w latach 2025-2026. Ukraina zapewniła, że nie stwarza przeszkód dla prowadzenia prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych. Decyzję o zniesieniu moratorium, obowiązującego od 2017 roku, ogłoszono podczas konferencji prasowej ministrów spraw zagranicznych Polski i Ukrainy, Radosława Sikorskiego oraz Andrija Sybihy.
KONTROWERSJE HISTORYCZNE
Od wiosny 2017 roku trwa spór o zakaz prowadzenia poszukiwań polskich ofiar wojen na terenach Ukrainy, nałożony przez ukraiński IPN. Wydano go po zdemontowaniu pomnika UPA w Hruszowicach. Konflikt dotyczy również pamięci o Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii, które w latach 1943-45 dopuściły się brutalnych działań w stosunku do Polaków, prowadząc do śmierci około 100 tysięcy osób. Dla strony polskiej te wydarzenia stanowią zbrodnię ludobójstwa, natomiast Ukraińcy postrzegają je jako rezultat złożonego konfliktu, w którym obie strony ponoszą odpowiedzialność. W ich oczach OUN i UPA to przede wszystkim organizacje antysowieckie, a nie antypolskie.
OFICJALNE WNIOSKI
W latach 2017-2024 IPN skierował do ukraińskich władz dziewięć oficjalnych wniosków dotyczących poszukiwań i ekshumacji w 65 lokalizacjach. Część wniosków została pozytywnie rozpatrzona, co umożliwiło rozpoczęcie prac, jednak w niektórych przypadkach odmówiono zgody, a inne wnioski pozostały bez odpowiedzi.
Wobec tak skomplikowanej historii, współpraca między Polską a Ukrainą w zakresie pamięci o ofiarach przeszłości staje się kluczowa. Czy uda się znaleźć wspólny punkt widzenia, zanim historia zdąży zapomnieć o ofiarach? Czas pokaże, ale dialog, jak zauważył Bodnar, z pewnością ma szansę przynieść pozytywne efekty.
Źródło/foto: Onet.pl Rafał Guz / PAP
