Ostatnie wyniki badania Eurobarometru ujawniają szokujący stan wiedzy Polaków na temat nauki i ewolucji. Blisko jedna trzecia społeczeństwa wydaje się wierzyć, że dinozaury żyły równocześnie z ludźmi. Tymczasem niemal 40 procent Polaków odrzuca ewolucję jako wyjaśnienie pochodzenia Homo sapiens. Co gorsza, to nie jedyne niepokojące ustalenie tej ewaluacji procesów myślowych.
LEGENDA CZY FAKT?
Badanie przeprowadzone na przełomie września i października ubiegłego roku miało na celu zrozumienie podejścia Europejczyków do nauki i technologii. Respondenci, w tym Polacy, zostali zapytani o różne stwierdzenia, musząc ocenić, czy uważają je za prawdziwe, fałszywe, bądź czy nie mają zdania na ten temat.
Aż 32 procent Polaków uznaje, że ludzie współistnieli z dinozaurami, co jest nie tylko nieprawdziwe, ale też oznacza wzrost o 4 punkty procentowe w porównaniu do badania sprzed dwóch lat. Tylko 65 procent badanych potrafiło określić to stwierdzenie jako fałsz (wzrost o 7 punktów procentowych). Zaledwie 3 procent Polaków zadeklarowało brak zdania na ten temat.
W skali całej Unii Europejskiej, tylko 23 procent respondentów podziela tę błędną wiarę, podczas gdy 68 procent dostrzega jej nieprawdziwość, a 9 procent nie ma zdania.
Ewolucja I STRACH PRZED PRAWDĄ
Kiedy mowa o ewolucji, aż 58 procent Polaków wierzy, że współczesny człowiek wyewoluował z wcześniejszych gatunków. To wzrost o 6 punktów procentowych w porównaniu do poprzedniego badania. Natomiast 38 procent badanych wciąż ma obawy co do tego stwierdzenia, co również oznacza wzrost, tym razem o 2 punkty procentowe. Osoby, które zadeklarowały brak zdania, stanowią 4 procent (spadek o 8 punktów procentowych).
Wśród mieszkańców Unii Europejskiej 67 procent akceptuje teorię ewolucji, a 27 procent ją kwestionuje, przy 6 procentach niewiedzy.
DEZINFORMACJA W ERZE INTERNETU
Według Natalii Gruenpeter z Ośrodka Analizy Dezinformacji NASK, obecny dostęp do wiedzy dzięki Internetowi jest duży, ale równocześnie kwitnie dezinformacja, która wpływa na postrzeganie nauki. „Nie brakuje wiarygodnych źródeł informacji, ale w sieci kwitną także fałszywe narracje, które przyciągają uwagę użytkowników prostotą, kontrowersjami i emocjonalnym ładunkiem“ — wskazała ekspertka.
Internauci byli także proszeni o ocenę kilku innych stwierdzeń. Zaskakujące jest na przykład przekonanie, że „światowa populacja wynosi obecnie ponad 10 miliardów” (to oczywiście fałsz) czy wiara w to, że „lek na raka istnieje, ale jest ukrywany ze względu na zyski rynku”, co również nie znajduje potwierdzenia w faktach.
CZYM JEST PRAWDĄ?
W przypadku poważnych obszarów jak zdrowie czy klimat, dezinformacja staje się szczególnie niebezpieczna. Gruenpeter podkreśliła, że narracje dotyczące tych tematów często są zniekształcone, a sam brak rzetelnych informacji wpływa na decyzje podejmowane przez społeczeństwo. Zmiany klimatyczne są m.in. często bagatelizowane, a ich przyczyny są mylnie przypisywane naturalnym cyklom, a nie działalności człowieka.
Ekspertka zauważyła, że zarówno medycyna, jak i klimat odgrywają kluczową rolę w życiu codziennym, co czyni koniecznym, aby społeczeństwo opierało swoje przekonania na faktach, a nie na dezinformacji, która może mieć poważne konsekwencje.
