Temat rzezi wołyńskiej znów znalazł się w centrum uwagi. W niedzielę, 22 grudnia, ambasador Ukrainy w Polsce, Wasyl Bodnar, odniósł się do tej kwestii w rozmowie z portalem Suspilne. Podkreślił, że Polska i Ukraina współpracują nad upamiętnieniem ofiar tych tragicznych wydarzeń.
Koordynacja działań
Bodnar zaznaczył, że w miarę postępu prac, szczegóły dotyczące ich wyników pozostaną poufne do momentu osiągnięcia konkretnych porozumień. Wspomniał, że proces ten jest obustronny i obejmuje wiele aspektów, w tym aktualne przepisy prawne oraz koordynację miejsc pochówku po obu stronach granicy.
Ambasador poinformował również, że Ukraina współpracuje w tej kwestii z Organizacją Ukraińców w Polsce. „Wspólnie identyfikujemy miejsca pochówku oraz utrzymujemy komunikację ze stroną polską. Dialog, który prowadzimy, ma charakter konstruktywny i praktyczny” – powiedział Bodnar.
Prace poszukiwawcze w planach
Warto przypomnieć, że Anton Drobowycz, były szef Instytutu Pamięci Narodowej Ukrainy, ogłosił pod koniec listopada, iż poszukiwania polskich grobów na Ukrainie oraz ekshumacje mogą mieć miejsce w latach 2025-2026. Ukraina potwierdziła, że nie ma przeszkód do prowadzenia takich działań na swoim terytorium. Decyzja o zniesieniu moratorium na poszukiwania polskich ofiar zbrodni wołyńskiej została przedstawiona podczas konferencji prasowej ministrów spraw zagranicznych Polski i Ukrainy, Radosława Sikorskiego oraz Andrija Sybihy.
Trwający spór
Od wiosny 2017 roku między Warszawą a Kijowem trwa kontrowersja związana z zakazem poszukiwania i ekshumacji szczątków polskich ofiar wojen na terenie Ukrainy, który wprowadził ukraiński IPN. Zakaz ten został ogłoszony po demontażu pomnika UPA w Hruszowicach w kwietniu 2017 roku.
Pamięć o rolę Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii w wydarzeniach lat 1943-45 budzi wciąż emocje. Według polskiej strony, były to zbrodnie ludobójcze, podczas gdy Ukraińcy postrzegają je jako efekt konfliktu, w którym obie strony były odpowiedzialne za zło, które miało miejsce. Ponadto, w ukraińskim dyskursie OUN i UPA często przedstawiane są wyłącznie jako organizacje antysowieckie.
Dotychczasowe wnioski IPN
W latach 2017-2024 IPN kierował do ukraińskich organów administracyjnych dziewięć ogólnych wniosków dotyczących możliwości prowadzenia prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych w 65 lokalizacjach. Część wniosków została pozytywnie rozpatrzona, co pozwoliło na przeprowadzenie działań w niektórych miejscach, podczas gdy inne nie uzyskały zgody, a niektóre pozostały bez odpowiedzi.
Trwający dialog i współprace między Polską a Ukrainą w tej delikatnej kwestii są niezbędne dla właściwego upamiętnienia ofiar oraz budowania wzajemnego zrozumienia w obliczu historycznych zawirowań.
