Inny świat. Zapiski sowieckie
Inny świat. Zapiski sowieckie to wspomnienia Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, które powstały w latach 1949–1950. Po raz pierwszy opublikowane w języku angielskim w 1951 roku pod tytułem A World Apart. A Memoir of the Gulag, a w Polsce w 1953 roku przez Gryf Publications w Londynie. Książka została wydana w drugim obiegu w 1980 roku przez Niezależną Oficynę Wydawniczą, a oficjalnie w 1989 roku przez wydawnictwo „Czytelnik”. Utwór należy do literatury obozowej i jest literackim zapisem doświadczeń autora z uwięzienia w łagrze w Jercewie pod Archangielskiem w latach 1940–1942.
Nawiązania do Dostojewskiego
W Innym świecie można zauważyć liczne nawiązania do dzieła Fiodora Dostojewskiego, Wspomnienia z domu umarłych. Sam tytuł oraz motto z tej powieści: Tu otwierał się inny, odrębny świat do niczego niepodobny; tu panowały inne odrębne prawa, inne obyczaje, inne nawyki i odruchy świadczą o inspiracji. Oba utwory są podzielone na dwie części, mają zbliżoną liczbę rozdziałów (22 w powieści Dostojewskiego, 23 z epilogiem u Herlinga-Grudzińskiego) oraz powtarzają się w nich niektóre motywy, takie jak:
- szpital
- teatr więzienny
- nieudana ucieczka
- dzień wolny i święta
W obu książkach zastosowano również technikę tworzenia szczegółowych portretów współwięźniów. Jednak zasadniczą różnicą jest tożsamość narratora i bohatera: Wspomnienia z domu umarłych opierają się na motywie rękopisu odnalezionego, podczas gdy w Innym świecie narrator jest jednocześnie bohaterem.
Dodatkowo, w Innym świecie bohater odnosi się do lektury Wspomnień z domu umarłych, co podkreśla wpływ tego dzieła na jego myśli i refleksje. Powieść Dostojewskiego ma również istotne znaczenie dla jednej z postaci – Natalii Lwowny.
