Niepokojące doniesienia o stanie zdrowia papieża Franciszka, który od kilku dni przebywa w szpitalu, wywołały falę spekulacji na temat potencjalnej rezygnacji Ojca Świętego. W kręgach watykanistów oraz hierarchów Kościoła narasta dyskusja na temat możliwości abdykacji. Eksperci uznają ten scenariusz za całkowicie realny. Jak przebiegałby taki proces?
Kto podejmuje decyzję?
Na ten moment nie ma żadnych oficjalnych informacji o zamiarze rezygnacji Franciszka, jednak hipotetyczna abdykacja to temat, nad którym Watykan musi z pewnością się pochylić. Ostateczna decyzja w tej sprawie należy wyłącznie do papieża.
Według Kodeksu Prawa Kanonicznego, papież może zrezygnować, jeśli wybór ten jest podjęty dobrowolnie i ogłoszony publicznie. Co istotne, proces ten nie wymaga zatwierdzenia przez żadną instytucję kościelną. Oznacza to, że z chwilą ogłoszenia decyzji o ustąpieniu, papież natychmiast traci swoje uprawnienia.
„Gdyby się zdarzyło, że Biskup Rzymski zrzekłby się swego urzędu, to do ważności wymaga się, by zrzeczenie zostało dokonane w sposób wolny i było odpowiednio ujawnione; nie wymaga zaś niczyjego przyjęcia” — stanowi Kodeks Prawa Kanonicznego.
Co dalej?
W przypadku rezygnacji Franciszka Watykan czekałby na oficjalne oświadczenie, po którym rozpocząłby się okres sede vacante, czyli czas nieobsadzonej stolicy. W tym okresie Kościołem kierowałby kardynał kamerling, który pełniłby rolę tymczasowej głowy Państwa Watykańskiego. Następnie zwoływane byłoby konklawe, mające na celu wybór nowego papieża. Cały proces mógłby trwać kilka tygodni i przebiega zgodnie z precyzyjnie ustalonymi zasadami.
Choć abdykacja Benedykta XVI w 2013 roku była wydarzeniem bez precedensu w nowożytnej historii Kościoła, sytuacje dobrowolnych rezygnacji miały miejsce wcześniej. Ostatnim papieżem, który ustąpił przed Benedyktem, był Grzegorz XII w 1415 roku. Inne znane przypadki to m.in. Celestyn V w 1294 roku, który miał dość życia w hierarchii i postanowił stać się pustelnikiem, a także Grzegorz VI czy Benedykta IX.
Spekulacje i deklaracje
Rozmowy o możliwości rezygnacji Franciszka nie są jedynie efektem jego stanu zdrowia. Papież niejednokrotnie zaznaczał, że jeśli jego sytuacja zdrowotna uniemożliwi mu pełnienie obowiązków, będzie gotów rozważyć ustąpienie. Już w 2013 roku podpisał dokument, w którym nakreślił zasady dotyczące swojej ewentualnej rezygnacji, w przypadku pogorszenia stanu zdrowia.
O szczegółach tego aktu papież mówił w wywiadzie dla hiszpańskiego dziennika „ABC” w 2022 roku. Z pewnością wiele osób z niecierpliwością czeka na dalszy rozwój wydarzeń.
Watykan ogłosił codzienny różaniec w intencji papieża Franciszka, nawiązując do podobnych praktyk z czasów Jana Pawła II. Historia pontyfikatu Franciszka również wzbudza zainteresowanie — czy można pozwolić, aby los Kościoła w tak dramatycznym momencie spoczywał w rękach jednego człowieka? Bez wątpienia jest to czas niepewności.
Kim jest kardynał Pietro Parolin, potencjalny następca Franciszka? Tego także nie możemy pominąć, ponieważ przyszłość Kościoła Katolickiego zdaje się wisieć na włosku.
