Kontaminacja w języku
Kontaminacja to zjawisko językowe, które polega na połączeniu dwóch lub więcej słów lub wyrażeń, zazwyczaj o podobnym znaczeniu. W węższym ujęciu termin ten dotyczy jedynie połączeń uznawanych za niewłaściwe.
Rodzaje kontaminacji
Możemy wyróżnić cztery główne rodzaje kontaminacji:
- Frazeologiczne – połączenia w obrębie zwrotów frazeologicznych.
- Morfologiczne – np. użycie formy „przekonywujący” zamiast poprawnej „przekonujący” lub „przekonywający”.
- Leksykalne – zbitki wyrazów o zbliżonym znaczeniu.
- Składniowe – np. „w szeregu wypadkach” zamiast „w szeregu wypadków” lub „w wielu wypadkach”.
Przykłady krytykowanych kontaminacji frazeologicznych
Oto niektóre z często krytykowanych przykładów:
- w każdym bądź razie – połączenie „w każdym razie” i „bądź co bądź”.
- na wskutek – złączenie „na skutek” i „wskutek”.
- dzięki bardzo – zamiana słów z „dziękuję bardzo” i „wielkie dzięki”.
- zawieszenie ognia – zamiana „zawieszenie broni” i „wstrzymanie ognia”.
- pełnić rolę – przeniesienie z „pełnić funkcję” do „grać/odgrywać rolę”.
- wywrzeć piętno – przeniesienie z „wywrzeć nacisk” do „odcisnąć piętno”.
- przykładać do czegoś wagę – przeniesienie z „przykładać do czegoś miarę” do „przywiązywać do czegoś wagę”.
