Mizar (Zeta Ursae Majoris)
Mizar, znana również jako Zeta Ursae Majoris (ζ UMa), to gwiazda w konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy, oddalona o około 86 lat świetlnych od Słońca. Jest jednym z jaśniejszych składników asteryzmu Wielkiego Wozu.
Nazwa
Tradycyjna nazwa „Mizar” pochodzi od arabskiego słowa oznaczającego „bok” lub „pachwinę” Niedźwiedzicy. Międzynarodowa Unia Astronomiczna formalnie zatwierdziła tę nazwę w 2016 roku.
Charakterystyka obserwacyjna
Mizar leży w załamaniu „dyszla” Wielkiego Wozu i w połączeniu z Alkorem tworzy widoczny gołym okiem układ podwójny. W 1650 roku Giovanni Battista Riccioli odkrył, że Zeta Ursae Majoris jest gwiazdą podwójną, a Edward Charles Pickering w 1889 roku zidentyfikował ją jako gwiazdę spektroskopowo podwójną.
Charakterystyka fizyczna
Mizar to gwiazda poczwórna, składająca się z dwóch par gwiazd spektroskopowo podwójnych. Wszystkie cztery składniki to białe gwiazdy ciągu głównego typu A, z temperaturami od 7500 do 9000 K i jasności od 10 do 30 razy większej niż Słońca. Mizar A ma masę około 2,5 M☉, a Mizar B około 1,6 M☉.
Układ
Układ Zeta Ursae Majoris składa się z dwóch grawitacyjnie związanych par gwiazd. Mizar i Alkor, które mają podobny ruch własny, były długo przedmiotem badań, aby ustalić, czy są ze sobą związane. Najnowsze pomiary wskazują, że mają one podobną paralaksę, co sugeruje ich związki grawitacyjne. Cały układ jest złożony, a jeden obieg Alkora wokół centralnej czwórki trwa co najmniej 750 tysięcy lat.
Oprócz głównych gwiazd, układ ten ma także optyczne towarzysze, w tym jedną gwiazdę znaną jako Sidus Ludoviciana, która znajduje się w znacznie większej odległości od Słońca.
