W czwartek, 13 lutego, weszła w życie nowa definicja zgwałcenia w kodeksie karnym, której celem jest wzmocnienie ochrony pokrzywdzonych, zwłaszcza w przypadkach, gdy osoba nie mogła wyrazić świadomej zgody na kontakt intymny. Jakie zmiany wprowadza ta nowelizacja i jakie mogą być jej konsekwencje?
Kluczowe Zmiany W Definicji Zgwałcenia
Nowelizacja przepisów zmienia definicję zgwałcenia, definiując je jako doprowadzenie do obcowania płciowego przemocą, groźbą, podstępem lub w inny sposób, mimo braku zgody ofiary. Wcześniejszy zapis art. 197 par. 1 Kodeksu karnego mówił jedynie o działaniu przemocą, groźbą czy podstępem, a nowa wersja dodaje istotny element dotyczący zgody. Usunięcie domniemania zgody ma na celu lepsze uwzględnienie sytuacji, w których ofiary nie były w stanie szczerze wyrazić zgody na akty seksualne.
Zniesienie Domniemania Zgody
Posłanka Lewicy Anita Kucharska-Dziedzic wyjaśniła, że zmiana przepisów zwalnia organy ścigania z konieczności poszukiwania dowodów na przemoc czy groźby w sytuacjach, gdzie brakuje świadomej zgody ofiary. W obliczu tej nowelizacji, sprawy dotyczące seksu bez zgody będą musiały być analizowane w szerszym kontekście, m.in. z uwzględnieniem stanu psychicznego ofiary, w tym tzw. zamrożenia.
Stan Zamrożenia a Zgoda
Stan zamrożenia, często występujący u ofiar przemocy, stanowi ważny element, który wcześniej bywał ignorowany. Dotychczas brak sprzeciwu mógł być błędnie interpretowany jako zgoda. Teraz uwzględnienie tego stanu powinno przyczynić się do lepszego zrozumienia sytuacji ofiar, które nie mogły działania te zbieżnie ocenić ani wyrazić zgody z racji przerażenia czy osłabienia psychicznego.
Kontrowersje w Nowelizacji
Pomimo postępowych zmian, nowa definicja zgwałcenia wywołuje pewne kontrowersje. Adam Kuczyński, radca prawny i założyciel Fundacji Przeciw Kulturze Gwałtu, podkreślił w rozmowie z PAP, że nowelizacja nie do końca wypełnia zalecenia Konwencji Stambulskiej. Jego zdaniem, zmiana miała na celu zdefiniowanie sytuacji, w których czynności seksualne mogą odbywać się wyłącznie za świadomą zgodą drugiej osoby. Wprowadzenie dodatkowych warunków dotyczących przemocy może skomplikować procesy sądowe, w których prokuratorzy muszą teraz dowieść nie tylko braku zgody, ale i okoliczności przemocowych.
Nowe Kary za Brak Zgody
Nowelizacja wprowadza także zmiany dotyczące karalności innych czynów seksualnych. Sprawca, który doprowadza do obcowania płciowego bez zgody ofiary, będzie podlegał karze pozbawienia wolności od dwóch do piętnastu lat. W przypadku innych czynności seksualnych, takich jak molestowanie, grozi mu kara od sześciu miesięcy do ośmiu lat pozbawienia wolności, jeśli działanie odbyło się w sposób przemocowy lub podstępny.
To istotny krok na drodze do lepszej ochrony ofiar przemocy seksualnej, choć wprowadzone zmiany nadal budzą kontrowersje i pytania o dalsze możliwe reformy w tym zakresie.
