„`html
August Marian Kowalczyk
Data urodzenia: 15 sierpnia 1921, Tarnawe Góra
Data śmierci: 29 lipca 2012, Oświęcim
August Kowalczyk był polskim aktorem teatralnym, filmowym i telewizyjnym, a także reżyserem. Jego życie naznaczone było dramatycznymi wydarzeniami II wojny światowej oraz późniejszym zaangażowaniem w działalność społeczną.
Życiorys
Kowalczyk pochodził z rodziny związanej z oświatą. Po ukończeniu liceum planował rozpocząć naukę w seminarium, jednak wybuch wojny pokrzyżował jego plany. Wstąpił do armii polskiej we Francji, lecz został aresztowany i 4 grudnia 1940 roku trafił do obozu Auschwitz, gdzie otrzymał numer obozowy 6804. Pracował przy rozbiórkach i budowach w obozie.
W 1942 roku podjął nieudaną próbę ucieczki, po której przez 7 tygodni ukrywał się w Bojszowach. Po wojnie działał w Armii Krajowej, a 9 listopada 1945 roku zadebiutował jako aktor.
W ciągu swojej kariery występował w różnych teatrach, w tym w Teatrze Polskim w Warszawie, gdzie pełnił również funkcje dyrektorskie. Po przejściu na emeryturę zaangażował się w działalność Towarzystwa Opieki nad Oświęcimiem oraz prezentował monodram „6804”, opowiadając o doświadczeniach z obozu.
Życie prywatne
Kowalczyk był czterokrotnie żonaty. Z pierwszą żoną, Marią Zbrożek, miał syna Marka. Kolejne małżeństwa również kończyły się rozwodami, a jego ostatnia żona, Eugenia Gromysz, pozostała wdową po jego śmierci.
Filmografia
- Piątka z ulicy Barskiej (1953) – Zenon
- Pokolenie (1954) – Ksiądz
- Rok pierwszy (1960) – Krosno, oficer UB
- Kwiecień (1961) – Major Lipiec
- Chłopi (1973) – Wójt
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2002)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1969)
- Krzyż Oświęcimski
- Medal 30-lecia Polski Ludowej (1974)
Nagrody i wyróżnienia
- II nagroda na II Ogólnopolskim Konkursie Recytatorów w Krakowie (1955)
- Nagroda na Śląskiej Wiośnie Teatralnej (1963)
- Nagroda ministra obrony narodowej (1965)
Śmierć
Kowalczyk zmarł w hospicjum w Oświęcimiu. Ostatnie jego wystąpienie miało miejsce na terenie Auschwitz w 70. rocznicę jego ucieczki. Został pochowany na cmentarzu Wojskowym w Warszawie.
„`
