Przewłaszczenie na zabezpieczenie
Przewłaszczenie na zabezpieczenie to forma zabezpieczenia wierzytelności, polegająca na przeniesieniu przez dłużnika prawa własności rzeczy na wierzyciela poprzez umowę. Istnieją dwie główne formy tej instytucji:
- Dłużnik przekazuje własność rzeczy, a wierzyciel zobowiązuje się do jej zwrotu po zaspokojeniu wierzytelności, z możliwością ograniczonego korzystania z rzeczy przez wierzyciela.
- Dłużnik przenosi własność rzeczy ruchomej na wierzyciela z warunkiem, że po zaspokojeniu wierzytelności, własność automatycznie wraca do dłużnika.
Przedmiot przewłaszczenia
Na podstawie polskiego prawa, przewłaszczenie na zabezpieczenie dotyczy rzeczy ruchomych, w tym zbiorów rzeczy o zmiennym składzie, np. towarów.
Różnice między przewłaszczeniem a zastawem
W przeciwieństwie do zastawu, przewłaszczona rzecz pozostaje w posiadaniu dłużnika, który może z niej korzystać. Przewłaszczenie oferuje wierzycielowi szersze uprawnienia niż zastaw, zmniejszając ryzyko i koszty zabezpieczenia, ponieważ rzecz staje się własnością wierzyciela.
Regulacje prawne
Polskie prawo nie zawiera szczegółowych przepisów dotyczących przewłaszczenia, z wyjątkiem art. 101 ustawy Prawo bankowe, który dopuszcza tę formę zabezpieczenia wierzytelności banków przez przeniesienie własności rzeczy ruchomych lub papierów wartościowych.
Kontrowersje prawne
W debacie na temat przewłaszczenia nieruchomości na zabezpieczenie występują dwa główne poglądy:
- Pierwszy pogląd uważa przewłaszczenie nieruchomości za niedopuszczalne, opierając się na założeniu, że jest to forma ukrytego przeniesienia własności, co narusza przepisy Kodeksu cywilnego.
- Drugi pogląd uznaje przewłaszczenie za dopuszczalne, popierany przez niektóre orzeczenia Sądu Najwyższego.
W przypadku uznania umowy przewłaszczenia nieruchomości, istotne może być ujawnienie roszczenia zwrotnego w księdze wieczystej.
Alternatywy dla przewłaszczenia
Ze względu na brak regulacji prawnych dotyczących przewłaszczenia, podmioty udzielające pożyczek często stosują zabezpieczenie hipoteczne zamiast przewłaszczenia, co zapewnia większe bezpieczeństwo pożyczkobiorcom.
Bibliografia i źródła
- Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny
