Józef Sawa-Caliński
Józef Sawa-Caliński (ur. ok. 1736, zm. 7 lub 8 maja 1771) był marszałkiem wyszogrodzkim konfederacji barskiej oraz jednym z jej dowódców. Zyskał uznanie jako bohater w literaturze, w tym w poematach Juliusza Słowackiego.
Życiorys
Sawa-Caliński wychował się na północnym Mazowszu, będąc synem kozackiego pułkownika Sawy Czałego, dowódcy nadwornych kozaków hetmana Józefa Potockiego. Na początku konfederacji zorganizował oddział liczący 2000 żołnierzy, który walczył na Mazowszu, Podlasiu i Pomorzu, wykorzystując zamek w Szreńsku jako bazę.
Dzięki swoim brawurowym działaniom zyskał uznanie szlachty, która w 1770 roku mianowała go regimentarzem płockim, a następnie marszałkiem wyszogrodzkim. W jego oddziale służyli m.in. Antoni Józef Madaliński i Jan Kuźma. Po pewnym czasie połączył siły z Onufrym Gniewomirem Bęklewskim, marszałkiem brzeskim litewskim.
26 kwietnia 1771 roku, podczas walk pod Szreńskiem, Sawa-Caliński został ciężko ranny i ujęty przez Rosjan. Zmarł na skutek odniesionych ran, a według niektórych źródeł, jego ciało zostało pochowane bez ceremonii w pobliżu Przasnysza. Po jego śmierci dowództwo przejął Józef Czachorowski.
Upamiętnienie
Józef Sawa-Caliński jest postacią literacką, wspominaną w dziełach takich jak Beniowski i Sen srebrny Salomei Juliusza Słowackiego oraz w powieści Henryka Rzewuskiego Pamiątki JPana Seweryna Soplicy. Jego postać upamiętnia również pieśń Piosenka o Drewiczu oraz Duma o Sawie, spisana przez Oskara Kolberga.
W 2017 roku, Sawa-Caliński został patronem ulicy w warszawskiej dzielnicy Bielany oraz ulicy w Krakowie.
