„`html
Białuty
Białuty to wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Iłowo-Osada.
Rys historyczny
Wieś powstała przed 1371 rokiem. W okresie reformacji przetrwała parafia katolicka pw. św. Jakuba Apostoła, znana z odpustów, które przyciągały wielu wiernych. W 1709 roku wieś została dotknięta epidemią cholery, co doprowadziło do jej znacznego wyludnienia.
Białuty znajdowały się na terenach granicznych, co skutkowało wpływami różnych kultur. W okresie międzywojennym stacjonowała tu placówka Straży Celnej. Administracyjnie wieś zmieniała przynależność powiatową, a w latach 1975–1998 należała do województwa ciechanowskiego.
Relikty przeszłości i zabytki
W Białutach znajdują się dwa znaczące budynki: kościół ewangelicki i dawna pastorówka, oba z 1904 roku, wzniesione w stylu neogotyckim. Kościół katolicki, zbudowany w 1884 roku, również w stylu neogotyckim, zachował wnętrze z epoki i jest otoczony zabudowaniami probostwa.
Miejsca pamięci
W Lesie Białuckim znajduje się pomnik ku czci pomordowanych w latach 1941–1945 oraz zbiorowe mogiły więźniów z obozu koncentracyjnego Soldau w Działdowie.
Rezerwat przyrody
W pobliżu Leśnictwa Białuty znajduje się rezerwat torfowiskowy „Świńskie Bagno”, chroniący ekosystemy torfowiskowe i leśne.
Bibliografia
- Wojciech Wółkowski, Działdowo i okolice. Przewodnik, 2006
- Materiały promocyjne gminy
„`
