Deksametazon
Deksametazon to syntetyczny glikokortykosteroid o silnym działaniu przeciwzapalnym, przeciwalergicznym i immunosupresyjnym. Jest stosowany w leczeniu obrzęków mózgu, wstrząsów, astmy oraz w profilaktyce objawów choroby wysokościowej. Badania z 2020 roku wykazały jego skuteczność w łagodzeniu powikłań oddechowych związanych z COVID-19.
Działanie
Deksametazon działa poprzez:
- Zmniejszenie gromadzenia leukocytów i ich adhezji do śródbłonka.
- Hamowanie fagocytozy oraz rozkładu lizosomów.
- Blokowanie wydzielania histaminy i leukotrienów.
- Hamowanie syntezy cytokin.
- Zmniejszenie obrzęku poprzez ograniczenie przepuszczalności naczyń.
Wchłanianie doustne wynosi 78%, a okres półtrwania wynosi około 190 minut.
Wskazania
Deksametazon stosuje się w:
- Ostrych stanach zagrożenia życia (np. obrzęk mózgu, wstrząs).
- Bakteryjnych zapaleniach opon mózgowych.
- Chorobach autoimmunologicznych (np. toczeń rumieniowaty).
- Leczeniu paliatywnym nowotworów.
- Okulistyce (np. alergiczne choroby oka).
Postacie
Deksametazon dostępny jest w Polsce w formie:
- Tabletek.
- Iniekcji (dożylnych i domięśniowych).
- Aerozolu do rozpylania na skórę.
- Kropli do oczu.
Działania niepożądane
Potencjalne działania niepożądane to:
- Otłuszczenie twarzy (twarz księżycowata).
- Przyrost masy ciała oraz otyłość.
- Rozstępy na skórze.
- Nadciśnienie tętnicze i osteoporoza.
- Problemy emocjonalne i psychozy.
Przeciwwskazania
Przeciwwskazania do stosowania deksametazonu obejmują:
- Chorobę wrzodową.
- Osteoporozę.
- Choroby wirusowe i grzybicze.
- Alergię na składniki leku.
Interakcje
Deksametazon osłabia działanie leków przeciwzakrzepowych i hipoglikemizujących, a także nasila toksyczność glikozydów naparstnicy. Równoczesne stosowanie z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi zwiększa ryzyko krwawień.
Ciąża i laktacja
Deksametazon jest klasyfikowany jako kategoria C w ciąży, zaleca się ostrożność w czasie karmienia piersią.
Dawkowanie
Dawkowanie jest indywidualne i zależy od schorzenia. U dorosłych stosuje się dawki od 0,5 do 16 mg na dobę.
Preparaty
Dostępne preparaty w Polsce obejmują:
- Preparaty proste: Demezon, Dexamethason, Dexapolcort.
- Preparaty złożone: Dexadent, Dexamytrex, Maxitrol.