Żołynia
Żołynia (niem. Schelling) to wieś położona w województwie podkarpackim, w powiecie łańcuckim, będąca siedzibą gminy Żołynia. Miejscowość leży przy drodze wojewódzkiej 877, łączącej Łańcut z Leżajskiem.
Przyroda
W Żołyni znajduje się najgrubsza sosna zwyczajna w Polsce, której obwód wynosi 442 cm, a wysokość 14,5 m. Według legendy, pod tym drzewem miał odpoczywać Król Jan III Sobieski.
Części wsi
- Kopanie Żołyńskie – w 2023 roku uzyskały status wsi.
Historia
Początki
Żołynia ma długą historię, jednak została lokowana w drugiej połowie XVI wieku. W 1622 roku powstała parafia katolicka. Miejscowość była własnością Stanisława Herakliusza Lubomirskiego i ucierpiała podczas najazdu tatarskiego w 1672 roku.
Wieś i miasteczko
W XIX wieku Żołynia została podzielona na gminy katastralne, z których wyodrębniono Żołynię Miasteczko i Żołynię Wieś. Po I wojnie światowej Żołynia Miasteczko liczyła 954 mieszkańców, a Żołynia Wieś – 3973 mieszkańców.
Połączenie gmin
W 1928 roku połączono gminy Żołynia Miasteczko i Żołynia Wieś, tworząc jednostkową gminę wiejską Żołynia. Po II wojnie światowej wieś uzyskała status gminy w powiecie łańcuckim, a w latach 1975–1998 należała do województwa rzeszowskiego.
Znane osoby z Żołyni
- Władysław Cieśla – Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata
- Franciszek Frączek – malarz i grafik
- Tomasz Garlicki – nauczyciel i dyrektor gimnazjum
- Bonawentura Szeleszczyński – współwłaściciel Rakszawy, polityk
- Rufin Franciszek Janusz – katolicki duchowny, kapelan AK
- Leon Leja – profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
- Donata Dąbrowska – chemiczka, opracowująca receptury leków
