Żółtowo – Informacje podstawowe
Żółtowo to wieś w Polsce, znajdująca się w województwie mazowieckim, w powiecie sierpeckim, w gminie Mochowo. W latach 1975–1998 była częścią województwa płockiego. Współrzędne geograficzne miejscowości to 52°46’21″N, 19°34’49″E.
Historia
Pierwsze wzmianki o Żółtowie sięgają 1366 roku, gdzie miejscowość została zapisana w księgach kościelnych jako Szolthovo. Ród Żółtowskich, herbu Ogończyk, był związany z tą wsią, a tradycja mówi, że w 1402 roku książę mazowiecki Siemowit IV nadał ją przodkom Żółtowskich. W 1427 roku odnotowano Piotra „Ogona” z Żółtowa, uznawanego za przodka rodu.
W XV wieku wielu Żółtowskich emigrowało, jednak niektórzy pozostali w regionie, w tym Edward Żółtowski, syn Teofila z Mochowa. W XVI wieku zaczęto rozróżniać poszczególne części Żółtowa, a w 1578 roku obszar ten obejmował różne przysiółki, takie jak Gardzyny, Żabiki, Myszki, Żuki i Żegadły.
Demografia i struktura społeczna
W XIX wieku wieś nazywano Żółtowo Wielkie. W 1827 roku liczyła 11 domów i 77 mieszkańców. W 1895 roku majątek ziemski znajdował się w rękach szlachty, z 219 morgami przypadającymi na nich, a jedynie 8 morgami należącymi do chłopów. W okresie międzywojennym wieś dzieliła się na wieś i folwark, a w 1921 roku miała 10 domów i 97 mieszkańców.
W początkach XX wieku folwark Żółtowo Wielkie należał do Florentyna Kotarskiego, a później do Aleksandra Mieszkowskiego, który posiadał 375 ha ziemi.
Arystokracja i Związek Rodu Żółtowskich
W XIX wieku ród Żółtowskich uzyskał tytuły hrabiowskie. Należeli do arystokracji i posiadali majątki w Wielkopolsce oraz Królestwie Polskim. Działa Związek Rodu Żółtowskich, organizujący cykliczne spotkania i publikujący kwartalnik dotyczący historii rodu.
Podsumowanie
Żółtowo to miejscowość z bogatą historią i arystokratycznym dziedzictwem, która przeszła wiele zmian demograficznych i społecznych na przestrzeni wieków.
