„`html
Żupawa – informacje ogólne
Żupawa to wieś położona w województwie podkarpackim, w powiecie tarnobrzeskim, w gminie Grębów. W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa tarnobrzeskiego.
Historia
Żupawa jest jedną z najstarszych osad w okolicach Tarnobrzega. W XV wieku król Władysław Jagiełło przydzielił lasy w okolicy do wsi Sobów, gdzie wydobywano rudy darniowe. Wieś, powstała w XVII wieku, uzyskała nazwę od rzeki Żupawki. Głównym zajęciem mieszkańców było rolnictwo oraz furmaństwo.
W XVIII wieku wieś liczyła 301 mieszkańców, w tym rzemieślników, takich jak kołodzieje, bednarze i szewcy. Rzeka Żupawka, po rekultywacji terenu, ma przywrócony bieg. Obecnie Żupawa liczy 211 gospodarstw, a jej zabudowania rozciągają się wzdłuż centralnej drogi.
Części wsi
Wieś składa się z kilku części, w tym:
- Poręba
- Podstawie
- Koniec Stalowski
- Grąd
- Piasek
- Zagórze
Przysiółek Orliska, wcześniej część Sobowa, został utworzony przez Tarnowskich.
Rodzina i społeczność
Ludność Żupawy wywodzi się głównie z wolnych osadników, a ich nazwiska mają kmiece pochodzenie (np. Myszka, Wolak, Wilk). W historii Żupawy znaczącą rolę odegrały rodziny, takie jak Myszków, Galków czy Bajkowski. W okresie międzywojennym ważne postacie to pani Jadwiga Szczekotowa, kierowniczka szkoły, oraz pan Stanisław Nieradka, dyrektor szkoły.
Pochodzenie nazwy wsi
Istnieją dwie hipotezy dotyczące pochodzenia nazwy Żupawa:
- Może pochodzić od żupnika, który był dziedzicem tych ziem.
- Może wywodzić się od zimowego płaszcza noszonego przez kobiety wiejskie, zwanego żupanem.
Wieś szlachecka
Po rozbiorach, w Galicji, Żupawa stała się jednostkową gminą wiejską. W 1786 roku do gminy przyłączono wsie Jeziórko i Furmany, ale w 1867 roku Jeziórko zostało odłączone.
„`
