Zaibatsu – Rodzinny Kartel Finansowy w Japonii
Termin „zaibatsu” odnosi się do japońskich konglomeratów finansowych, które dominowały w XIX i pierwszej połowie XX wieku. Były one kontrolowane przez pojedyncze rodziny i miały swoje korzenie w okresie Edo.
Historia
Zaibatsu, takie jak Mitsubishi, Mitsui, Sumitomo i Yasuda, miały znaczący wpływ na politykę Japonii aż do końca II wojny światowej. Wspierały agresywną politykę zagraniczną, co przyczyniło się do militarystycznej postawy Japonii na arenie międzynarodowej. W okresie międzywojennym pojawiły się także mniejsze grupy, takie jak Okura, Koga, Nakajima i Ayukawa.
Po II wojnie światowej, w ramach amerykańskiej okupacji, zaibatsu zostały zlikwidowane. Konfiskowano majątki rodzinne, a kluczowe struktury zarządzające zostały rozwiązane. W 1946 roku skupiono się na dziesięciu głównych zaibatsu, takich jak Asano, Furukawa, Nissan oraz Nomura. Działania te spotkały się z mieszanymi reakcjami społeczeństwa, a niektóre firmy, jak Matsushita, uniknęły rozpadu dzięki wsparciu pracowników.
Mimo formalnej likwidacji, pełne rozdrobnienie zaibatsu nie miało miejsca. Wzrost obaw przed komunizmem i zmiana polityki okupacyjnej wpłynęły na ograniczenie działań mających na celu ich eliminację. W rezultacie powstały keiretsu, które zachowały współzależność, ale straciły tradycyjne mechanizmy kontroli finansowej i administracyjnej.
Lista zaibatsu
Wielka Czwórka
- Mitsubishi
- Mitsui
- Sumitomo
- Yasuda
Najważniejsze zaibatsu drugiego poziomu
- Okura
- Koga
- Nakajima
- Ayukawa
Współczesne keiretsu różnią się od zaibatsu, ponieważ opierają się na bardziej poziomej strukturze współpracy, co stanowi istotną zmianę w japońskim systemie korporacyjnym.
