„`html
Wielkie Łunawy
Wielkie Łunawy to wieś położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie chełmińskim, w gminie Chełmno. W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa toruńskiego.
Historia i demografia
Według Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku, wieś liczyła 205 mieszkańców. W XVII wieku była zasiedlana przez kolonistów holenderskich. W 1396 roku wymieniona jako własność miasta Chełmna, a w 1438 roku przeszła w ręce zakonu krzyżackiego. W XVI wieku część wsi stała się własnością Chełmna, a część była posiadłością królewską.
Zabytki
Na terenie wsi znajduje się kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, zbudowany w 1855 roku w stylu neoromańskim. Kościół jest wpisany do rejestru zabytków. Dodatkowo, we wsi można zobaczyć:
- drewiany dwór z około 1820 roku,
- pozostałości parku z początku XIX wieku,
- zadbany cmentarz mennonicki,
- zabudowania dawnego młyna, kuźni i zajazdu.
II wojna światowa
W czasie II wojny światowej przed wsią znajduje się kamień z tablicą upamiętniającą pomordowanych mieszkańców oraz żołnierzy. Po wojnie wysiedlono niemieckich protestantów z tego terenu.
Turystyka i rekreacja
Wielkie Łunawy przyciągają turystów, zwłaszcza z Holandii, którzy odwiedzają groby przodków. W okolicy znajduje się ścieżka dydaktyczna z ławkami i stołami oraz wodospad, co czyni tę miejscowość atrakcyjną dla odwiedzających.
Bibliografia
- Grudziądz i okolice. Przewodnik, Grudziądzkie Towarzystwo Kultury, Grudziądz 1990
- Pod red. Roberta Goni i Włodzimierza Bykowskiego, Dolina Dolnej Wisły dla ciekawych, Wyd. TPDW, ZPKChiN, Apeiron, Świecie 2010.
„`
