Wysadzina
Wysadzina to zjawisko polegające na podnoszeniu się powierzchni gruntu na skutek tworzenia się soczewek lodu w przemarzającej strefie gruntu. Proces ten zachodzi przede wszystkim w gruntach spoistych, które składają się z drobnoziarnistych osadów, takich jak piasek, glina czy ił.
Warunki powstawania
Soczewki lodu tworzą się w wyniku kapilarnego podciągu wody gruntowej do wyżej położonej strefy przemarzania. Kluczowe warunki do powstania wysadzin to:
- Odpowiednia frakcja osadu (drobno- i średnioziarniste osady)
- Sprzyjające warunki klimatyczne umożliwiające przemarzanie gruntu
- Wysoka wilgotność gruntu
- Płytkie zwierciadło wód gruntowych
Wysadziny częściej występują w miejscach o ubogiej roślinności oraz w strefie wiecznej zmarzliny. W górnej części warstwy przemarzającej mogą one podnieść powierzchnię gruntu nawet o 8 cm rocznie.
Skutki wysadzin
Powstawanie wysadzin prowadzi nie tylko do podniesienia powierzchni gruntu, ale także do jego deformacji, spękań oraz powstawania szczelin. Zjawiska te mogą negatywnie wpływać na różne konstrukcje budowlane, takie jak drogi czy fundamenty budynków.
Podsumowanie
Wysadziny są istotnym zjawiskiem geotechnicznym, które może prowadzić do poważnych uszkodzeń w infrastrukturze, dlatego ważne jest ich monitorowanie i zrozumienie warunków sprzyjających ich powstawaniu.
