Didache – Nauka Dwunastu Apostołów
Didache, znane również jako Nauka Dwunastu Apostołów, jest anonimowym traktatem wczesnochrześcijańskim, powstałym prawdopodobnie w I połowie II wieku, głównie na terenie Syrii. Tekst ten, choć nie włączony do kanonu Nowego Testamentu, jest jednym z najstarszych źródeł chrześcijańskich. Zachował się w rękopisie Codex Hierosolymitanus z 1056 roku, odkrytym przez metropolitę Filoteosa Bryenniosa w 1873 roku.
Struktura i treść
Didache składa się z 16 rozdziałów, które można podzielić na dwie główne części. Pierwsza zawiera nakazy moralne oraz zasady organizacyjne gmin, natomiast druga przedstawia eschatologiczne wezwania w kontekście powrotu Jezusa. Tekst porusza kwestie dotyczące chrztu, Eucharystii, modlitwy oraz struktury kościelnej.
Pouczenia moralne
Pouczenia moralne w Didache przedstawione są w formie dwóch dróg: drogi życia i drogi śmierci. Droga życia opiera się na przykazaniu miłości Boga i bliźniego oraz pozytywnych nakazach, takich jak:
- Błogosławienie prześladowców
- Miłość do nieprzyjaciół
- Pokora i dobroczynność
Droga śmierci opisuje czyny złe, w tym zabójstwo, cudzołóstwo, kradzież i oszustwo.
Chrzest
Chrzest powinien odbywać się przez zanurzenie w „wodzie żywej”, czyli rzece lub strumieniu. W przypadku braku takiej wody, dopuszcza się użycie wody stojącej, a w ostateczności chrzest przez polanie wodą.
Eucharystia
Rozdziały 9 i 10 Didache zawierają wczesne modlitwy eucharystyczne, które są uznawane za prototypy współczesnej liturgii. Uczony Louis Bouyer zwraca uwagę, że tekst ten zachowuje żydowskie modlitwy z nowym znaczeniem w kontekście Eucharystii.
Modlitwa
W Didache znajduje się tekst modlitwy „Ojcze nasz”, której odmawianie nakazane jest trzy razy dziennie, oraz modlitwy dziękczynnej po Eucharystii. Modlitwy te mają ogromne znaczenie w tradycji chrześcijańskiej.
Kościół i hierarchia
Kościół jest przedstawiany jako wspólnota święta i powszechna. Hierarchia składa się z biskupów i diakonów, wybieranych przez wspólnoty. Didache nie odnosi się do instytucji prezbiterów, lecz podkreśla rolę proroków i nauczycieli w gminach.
Znaczenie Didache
Didache miała istotny wpływ na rozwój wczesnego chrześcijaństwa, stanowiąc prototyp dla wielu późniejszych tekstów kościelnych. Choć w IV wieku zaczęła być klasyfikowana jako apokryf, współcześnie uznawana jest za cenne źródło wiedzy o historii liturgii i struktury Kościoła.
