Jabłko – podstawowe informacje
Jabłko to jadalny owoc drzew z rodzaju jabłoń Malus, szczególnie popularny w odmianach jabłoni domowej Malus domestica. Jabłka charakteryzują się soczystym, chrupkim miąższem, a ich smak oscyluje między słodkim a kwaśnym. Owoce te spożywane są zarówno na surowo, jak i po obróbce kulinarnej.
Właściwości jabłka
Jabłka mają kulisty kształt, ważą średnio około 150 gramów, a ich skórka występuje w różnych kolorach, w tym zielonym, żółtym i czerwonym. Miąższ jest chrupiący i zawiera dużo soku, a jego kolor może sięgać od białego do jasnożółtego. Jabłka utleniają się po pokrojeniu, zmieniając kolor na brązowy. Dojrzałe owoce emitują słodkawy zapach.
Odmiany jabłoni
- Antonówka
- Cortland
- Delikates
- Gala
- Golden Delicious
- Granny Smith
- Jonagold
- Jonatan
- Koksa Pomarańczowa
- Kosztela
- Kronselska
- Lobo
- McIntosh
- Pink Lady
- Papierówka
- Renety
- Rubin
- Szampion
- Ligol
Właściwości odżywcze jabłek
Jabłka są bogate w witaminy (w tym witaminę C) oraz minerały. Zawierają błonnik, kwercetynę i pektynę. Spożywanie jabłek na surowo ma niski indeks glikemiczny, co czyni je odpowiednimi dla osób z cukrzycą. Należy jednak unikać spożywania nasion, które zawierają amigdalinę, mogącą przekształcać się w cyjanowodór.
Kulinarne zastosowania jabłek
Jabłka można spożywać na surowo, w sałatkach, jako dodatek do potraw, a także w deserach. Używa się ich do produkcji soków, dżemów, kompotów oraz cydru.
Choroby jabłek
Jabłka mogą cierpieć na choroby fizjologiczne, takie jak gorzka plamistość, oraz na choroby infekcyjne wywołane przez grzyby i wirusy.
Symbolika jabłka w kulturze
W Europie jabłko symbolizuje zdrowie, płodność i miłość. W mitologii greckiej jabłko było symbolem nieśmiertelności, a w tradycji chrześcijańskiej stało się symbolem pokusy. Jabłko jest także atrybutem władzy królewskiej.
Jabłko w kulturze popularnej
- Miłosne wróżby z jabłka w polskiej tradycji.
- Baśń o królewnie Śnieżce i zatrutym jabłku.
- Isaac Newton i jabłko jako symbol odkrycia prawa grawitacji.
- „Big Apple” jako potoczna nazwa Nowego Jorku.
Etymologia i przysłowia
Słowo „jabłko” ma swoje korzenie w indoeuropejskich językach. W polskiej kulturze znane są przysłowia, takie jak „Niedaleko pada jabłko od jabłoni” oraz „Zdrowy jak jabłko”, podkreślające zdrowotne znaczenie tego owocu.
