Dzisiaj jest 22 lutego 2025 r.
Chcę dodać własny artykuł
Reklama

Grzęda (województwo warmińsko-mazurskie)

Chcę dodać własny artykuł

Grzęda – Informacje ogólne

Grzęda, znana również jako Bomgarby, to wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bisztynek. Do 1954 roku była siedzibą gminy Grzęda, a w latach 1954-1957 siedzibą gromady. W latach 1975-1998 miejscowość należała do województwa olsztyńskiego. Wieś posiada kościół oraz została w przeszłości wyposażona w Szkołę Podstawową im. Polskiego Towarzystwa Leśnego, która została zlikwidowana w 2023 roku.

Historia

Wieś została lokowana 10 czerwca 1339 roku przez prepozyta Kapituły Warmińskiej Jana oraz wójta krajowego Henryka von Lutra. Zasadźcami byli Prusowie Piotr i Eckehard Lemkani. Pierwotna nazwa wsi, pruska Boumgarbe, oznaczała „wzgórze”. W XIV wieku zbudowano pierwszy kościół, który uległ zniszczeniu w czasie wojny polsko-krzyżackiej (1519-1521). Nowy kościół został wybudowany w 1581 roku.

W 1705 roku odbył się proces czarownicy Anny Lenc, a w XVIII wieku nauczycielem był Michał Marten. Wieś w 1820 roku liczyła 355 mieszkańców, a do 1890 roku liczba ta wzrosła do 532. Po II wojnie światowej wieś stała się sołectwem, a w 1947 roku szkoła została przeniesiona do nowego budynku. W 1998 roku Grzęda miała 161 mieszkańców.

Zabytki

  • Kościół parafialny pw. św. Mikołaja: Zbudowany w stylu gotyckim w XIV wieku, odbudowany po pożarze w 1754 roku w stylu barokowym. Wyposażenie wnętrza jest rokokowe z lat 1760-1770.
  • Pomnik poległych w I wojnie światowej: Znajduje się przy kościele, z wypisanymi nazwiskami poległych.
  • Cmentarz przykościelny: Zawiera kilkanaście zabytkowych nagrobków.

Ludzie związani z miejscowością

Biskup Ignacy Krasicki, który konsekrował kościół w 1779 roku, jest jedną z ważniejszych postaci związanych z Grzędą. Jego działalność została upamiętniona tablicą wewnątrz świątyni.

Bibliografia

  • Andrzej Rzempołuch, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich
  • Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Tom XI
  • Biskupiec z dziejów miasta i powiatu
  • Przewodnik po zabytkowych kościołach południowej Warmii