Białorutenistyka – dział slawistyki zajmujący się badaniem języka, literatury i kultury białoruskiej.
Historia
Badania nad językiem, etnografią i historią Białorusi rozpoczęły się w XIX wieku, głównie w ramach nauki polskiej i rosyjskiej. Wczesne prace, mimo ich politycznego zaangażowania, wzbudziły zainteresowanie wśród białoruskiej inteligencji.
W latach 80. i 90. XIX wieku badania zaczęli prowadzić sami Białorusini, mimo że były one nielegalne w warunkach władzy carskiej. Po rewolucji 1905 roku pojawiły się legalne formy białorutenistyki, m.in. dzięki wsparciu narodowej periodyki, takiej jak „Nasza Niwa”. W 1910 roku Wacłau Łastouski wydał pierwszą pracę naukową w języku białoruskim „Karotkaja historyja Biełarusi”. W latach 20. XX wieku białorutenistyka zyskała oficjalne wsparcie w Białoruskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej, gdzie Instytut Kultury Białoruskiej prowadził szerokie badania.
Dynamiczny rozwój białorutenistyki został przerwany w latach 30. XX wieku. Poza terenami Białorusi, badania prowadziły organizacje białoruskie w Polsce, Pradze, Chicago i Rydze.
Białorutenistyka w Polsce
1 października 1956 roku na Uniwersytecie Warszawskim powstał Zakład Filologii Białoruskiej, przekształcony w 1977 roku w Katedrę Filologii Białoruskiej. Do 1969 roku studia ukończyło tu 44 studentów. Kierownikami katedry byli uznani białoruteniści, m.in. Antonina Obrębska-Jabłońska i Elżbieta Smułkowa. Katedra była jedyną uniwersytecką placówką białorutenistyczną poza granicami Białorusi przez 35 lat.
Od lat 90. XX wieku białorutenistyka była również nauczana na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie i Uniwersytecie w Białymstoku. W 2021 roku na Uniwersytecie Adam Mickiewicza w Poznaniu powstał Zakład Białorutenistyki, a zrealizowano pierwszą rekrutację na kierunek „Filologia wschodniosłowiańska, specjalność filologia białoruska”.
