Ejszyszki

Ejszyszki (lit. Eišiškės) to miasto w Litwie, położone na południe od Wilna, w rejonie solecznickim, blisko granicy z Białorusią. Uznawane jest za jedno z najbardziej polskich miast na świecie, z populacją wynoszącą 3,5 tys. mieszkańców (dane z 2011 roku), z dominującą grupą Polaków (83,26%). Miasto leży na historycznym Szlaku im. Marszałka Józefa Piłsudskiego.

Historia

Ejszyszki zostały założone przez Ejkszisa, a prawa miejskie nadano im w XVII wieku przez króla Jana III Sobieskiego. Mimo strategicznego położenia na szlaku z Wilna do Krakowa, miasto nigdy nie stało się dużym ośrodkiem. W XVIII wieku Ejszyszki były centrum starostwa, a ich jarmarki na Wniebowstąpienie Pańskie były znane od 1672 roku.

II wojna światowa

W 1941 roku zlikwidowano lokalne getto żydowskie, a w wyniku działań niemieckich i litewskich współpracowników, zginęło wiele osób. Dwa lata później w Ejszyszkach miało miejsce wydarzenie, które zostało określone jako pogrom ludności żydowskiej, którego świadkiem była Yaffa Eliach. Zdarzenie to budzi kontrowersje, a różne źródła przedstawiają odmienne wersje wydarzeń.

Po II wojnie światowej

Po wojnie Ejszyszki znalazły się pod sowiecką kontrolą. Wiele Polaków emigrowało, a pozostali doświadczyli represji. W 1944 roku NKWD aresztowało kapelana AK, ks. Mikołaja Tappera, który został zamordowany.

W Republice Litewskiej

W 2011 roku w Ejszyszkach odsłonięto pomnik poświęcony byłym mieszkańcom, którzy zginęli lub zostali zmuszeni do opuszczenia swoich domów. Miasto jest aktywnym ośrodkiem kultury polskiej z różnymi wydarzeniami i festiwalami. W Ejszyszkach znajdują się dwa gimnazja: jedno polskie i jedno litewskie.

Zabytki

Najważniejszym zabytkiem Ejszyszek jest kościół p.w. Wniebowstąpienia Pańskiego, wybudowany w latach 1846–1852. Na cmentarzu znajduje się kwatera wojenna żołnierzy Armii Krajowej.