Gnaszyn-Kawodrza – Dzielnica Częstochowy
Gnaszyn-Kawodrza to dzielnica Częstochowy, która obejmuje obszary Gnaszyn Dolny, Gnaszyn Górny oraz Kawodrza Dolna. Dzielnica leży nad rzeką Stradomką, z Gnaszynem Dolnym oraz Kawodrzą Dolną po północnej stronie, a Gnaszynem Górnym oraz Kawodrzą Górną po stronie południowej. Przez Gnaszyn-Kawodrzę przebiega droga krajowa nr 46 oraz linia kolejowa z przystankiem Częstochowa Gnaszyn.
Historia
Gnaszyn i Kawodrza są miejscowościami, które istnieją od XIV wieku. Początkowo Gnaszyn był wsią królewską, a w 1382 roku obie miejscowości przeszły na własność klasztoru jasnogórskiego. W XV wieku w Gnaszynie funkcjonowały kopalnie rudy oraz młyn wodny. Od początku XX wieku obszar ten intensywnie się rozwijał, głównie dzięki nowym kopalniom rud żelaza.
II wojna światowa
W początkowych dniach II wojny światowej, Gnaszyn był miejscem walk, w których brał udział 25 Pułk Piechoty. W wyniku działań wojennych wiele domów zostało zniszczonych, a mieszkańcy doświadczyli brutalnych represji ze strony niemieckiej. Obszar ten był również miejscem działalności straży celnej na granicy między Generalnym Gubernatorstwem a III Rzeszą.
Oświata
W Gnaszyn-Kawodrzy znajdują się placówki edukacyjne, takie jak:
- Miejskie Przedszkole nr 29
- Szkoła Podstawowa nr 11 im. Marii Dąbrowskiej
- Szkoła Podstawowa nr 46 im. Stefana Żeromskiego
- Gimnazjum nr 11 im. Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej
Parafia rzymskokatolicka
W Gnaszynie znajduje się rzymskokatolicka parafia Przemienienia Pańskiego, która wchodzi w skład dekanatu Najświętszej Maryi Panny Jasnogórskiej. Kościół parafialny został wybudowany w latach 1981–1990.
Ochotnicza Straż Pożarna
Ochotnicza Straż Pożarna Gnaszyn została założona w 1918 roku. OSP działa w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym (KSRG) i posiada jednostkę w Kawodrzy Dolnej, działającą poza jego strukturami.
Sport
W dzielnicy działał klub piłkarski Orkan Gnaszyn, a w 1949 roku powstało boisko sportowe dla lokalnych drużyn. Klub piłkarski był częścią szerokiej struktury sportowej związanej z przemysłem włókienniczym.
Ludzie związani z Gnaszynem
- Henryk Jędrusik
- Kalina Jędrusik
- Zygfryd Wolniak
Bibliografia
- Bogdan Snoch, Mała encyklopedia Częstochowy, 2002
- ks. Stefan Mizera, Udział Klasztoru Jasnogórskiego w przemianach gospodarczo-społecznych XIX wiecznej Częstochowy
- Jerzy Pawlak, Polskie eskadry w wojnie obronnej 1939, 1982
- Waldemar Nowakowski, Brygada Bombowa – lot bojowy, 1983
