Dąbrowa Górnicza – Strzemieszyce Wielkie
Strzemieszyce Wielkie to dzielnica Dąbrowy Górniczej, położona przy drodze krajowej nr 94, w odległości 7,5 km od centrum miasta. Na obszarze dzielnicy przepływają rzeki Rakówka i Jamki, które wpływają do Bobrka. Historycznie, Strzemieszyce były wsią biskupstwa krakowskiego w XVI wieku.
Pochodzenie nazwy
Nazwa „Strzemieszyce” wywodzi się od osobowego imienia „Strzemiesz” i oznacza potomków tej osoby. Mimo lokalnych legend związanych z królem Janem III Sobieskim, etymologia wskazuje na patronimiczne pochodzenie nazwy.
Historia
Czasy prehistoryczne
W Strzemieszycach Wielkich odkryto ślady osadnictwa z okresu kultury łużyckiej, a także cmentarz z późnej epoki brązu. Legenda mówi, że w 965 roku zatrzymał się tu podróżnik Ibrahim ibn Jakub.
XI-XVIII w.
Osadnictwo w Strzemieszycach istnieje od co najmniej XI wieku. W 1363 roku w miejscowości przebywał cesarz Karol IV. Strzemieszyce były znane z rzemiosła oraz młynów.
XIX-XX w.
W 1790 roku Strzemieszyce przeszły na własność skarbu państwa. Mimo rozwoju przemysłowego Dąbrowy Górniczej, miejscowość pozostawała przeważnie rolnicza. W XIX wieku powstały pierwsze połączenia kolejowe, co przyczyniło się do rozwoju gospodarczego. W 1954 roku Strzemieszyce uzyskały status miasta, a w 1975 roku zostały przyłączone do Dąbrowy Górniczej.
Gospodarka
W Strzemieszycach Wielkich znajduje się zakład produkcyjny firmy Saint-Gobain.
Zabytki i pomniki
- Bazylika Najświętszego Serca Pana Jezusa – neogotycki kościół z początku XX wieku.
- Tablica pamiątkowa oddziału „Ordona” – upamiętniająca partyzantów AK z 1943 roku.
- Dolinka katyńska – upamiętnienie zamordowanych w Katyniu mieszkańców.
- Pomnik 11 Powieszonych – ku czci zamordowanych Polaków w 1943 roku.
- Wapiennik Bordowicza – założony w 1931 roku.
Szkoły
W Strzemieszycach Wielkich znajdują się trzy szkoły podstawowe, które istnieją od ponad pół wieku, oferujące edukację dla lokalnej społeczności.
Przyroda
Pomnik Przyrody Wywierzyska
Pomnik Przyrody Wywierzyska o powierzchni 1,3 ha został ustanowiony w 1996 roku. Jest to obszar źródeł wody wapniowo-magnezowej, którego fauna i flora są unikalne.
Znane postacie związane ze Strzemieszycami
- Bronisław Darski – aktor
- Henryk Levittoux – lekarz
- Tadeusz Makarczyński – scenarzysta
- Janusz Gajos – aktor
Podsumowanie
Strzemieszyce Wielkie, z bogatą historią i różnorodnymi zabytkami, są istotną częścią Dąbrowy Górniczej, łącząc tradycję z nowoczesnością.
