Wyliny-Ruś
Wyliny-Ruś to wieś w Polsce, zlokalizowana w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Szepietowo. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego. W miejscowości znajdują się szkoła podstawowa, leśniczówka, sklep spożywczy oraz remiza Ochotniczej Straży Pożarnej. Wieś dzieli się na starą część oraz nową, zwaną potocznie Budowa, która powstała po II wojnie światowej.
Historia
W 1827 roku wieś liczyła 14 domów i 139 mieszkańców, a powierzchnia użytków rolnych wynosiła 1411 mórg. W 1867 roku Wyliny były częścią dóbr Wyszonki. Na początku XX wieku wieś i folwark Wyliny-Ruś znajdowały się w powiecie mazowieckim.
W 1919 roku, w pobliżu wsi, doszło do tragicznego wydarzenia, gdy polscy żandarmi zamordowali czterech członków misji Rosyjskiego Czerwonego Krzyża. W 1921 roku wieś miała 41 budynków mieszkalnych i 224 mieszkańców, w tym 221 Polaków. Folwark Wyliny-Ruś liczył 4 budynki i 87 mieszkańców, wszyscy narodowości polskiej.
Zabytki
Na terenie wsi znajdują się obiekty chronione, wpisane do ewidencji zabytków, w tym:
- Spichlerz drewniany z 1865 roku
- Pozostałości zespołu dworskiego (początek XX wieku)
- Czworak murowany (początek XX wieku)
- Powozownia murowana (początek XX wieku)
- Fragment alei dojazdowej z 1. połowy XX wieku
- Zagroda nr 17, w tym:
- Dom drewniany z 1. połowy XIX wieku
- Chlew drewniany z 1. połowy XX wieku
- Dwie mogiły żołnierskie z września 1939 roku
- Kapliczka murowana Matki Boskiej Częstochowskiej z 1932 roku
Na terenie wsi znajdują się także stanowiska archeologiczne z okresu średniowiecza i nowożytności oraz złoża żwiru kategorii B1. Chronione gatunki fauny obejmują między innymi jastrzębia, zimorodka, dzięcioła średniego oraz skowronka borowego.
