Nikon – Patriarcha Moskwy i całej Rusi
Nikon, właściwie Nikita Minow, był patriarchą Moskwy i całej Rusi w latach 1652–1666. Urodził się 7 maja 1605 roku w Wieldiemianowie, a zmarł 17 sierpnia 1681 roku w Troickiej Słobodzie k. Jarosławia.
Reforma liturgiczna
Na początku swojego urzędowania Nikon miał pełne zaufanie cara Aleksego I, co pozwoliło mu na przeprowadzenie reformy liturgicznej w Kościele. Celem reformy było:
- Usunięcie błędów z ksiąg cerkiewnych.
- Przywrócenie pierwotnych obyczajów liturgicznych opartych na księgach greckich.
Zmiany te spotkały się z oporem części duchowieństwa i wiernych, co po odsunięciu Nikona od urzędu doprowadziło do rozłamu w Kościele.
Zaangażowanie polityczne
Nikon był również aktywny w polityce. Jego inicjatywy przyczyniły się do prowadzenia wojen z Rzecząpospolitą oraz Szwecją. Celem tych działań była budowa prawosławnego imperium, w którym Kościół miał odgrywać kluczową rolę.
Upadek i zesłanie
Po sześciu latach urzędowania relacje Nikona z carem Aleksem I pogorszyły się, co skłoniło go do wycofania się z życia publicznego. Zamieszkał w monasterze Nowy Jeruzalem. W 1666 roku został formalnie pozbawiony godności patriarszej i zesłany do Monasteru Terapontowskiego, a następnie do Monasteru Cyrylo-Biełozierskiego.
Powrót do Moskwy
Po śmierci cara Aleksego I, jego następca Fiodor III Romanow umożliwił Nikonowi powrót do Moskwy i planował jego rehabilitację. Jednak schorowany duchowny zmarł w drodze powrotnej.
