Balladyna – Opis dramatu
Balladyna to dramat romantyczny autorstwa Juliusza Słowackiego, napisany w 1834 roku i wydany w 1839. Utwór miał stanowić część cyklu kronik o bajecznych dziejach narodu. Dedykowany Zygmuntowi Krasińskiemu, prapremiera odbyła się w 1862 roku w Lwowie. Tematem dramatu jest żądza władzy oraz moralne konsekwencje zbrodni.
Rękopis
Rękopis „Balladyny” znajduje się w Bibliotece Narodowej. Składa się z 84 kart, a tekst jest zapisany drobnym pismem, z nielicznymi poprawkami. Rękopis został odczytany w 1927 roku, a jego historia obejmuje wiele transferów i przetrwał trudne czasy wojenne, wracając do Polski w 1946 roku. W 2021 roku wpisano go na Polską Listę Krajową Programu UNESCO „Pamięć Świata”.
Treść
Balladyna i Alina, siostry, żyją w ubogiej chacie. Zazdrosna nimfa Goplana wplata się w ich losy, a hrabia Kirkor wybiera jedną z sióstr na żonę. Gdy Alina wygrywa rywalizację o jego serce, Balladyna zabija ją. Zbrodnie prowadzą do serii tragicznych wydarzeń: Balladyna zostaje królową, ale jej panowanie jest naznaczone kolejnymi morderstwami i oszustwami. Ostatecznie, po potrójnym wyroku na siebie, umiera z rąk Boga.
Bohaterowie dramatu
- Balladyna – bezwzględna dążąca do władzy, zabija swoją siostrę i męża.
- Alina – młodsza siostra, uczciwa i pracowita, zabita przez Balladynę.
- Kirkor – hrabia, który ginie w walce.
- Pustelnik – król Popiel III, wygnany przez brata, zabity na rozkaz Balladyny.
- Grabiec – kochanek Balladyny, świadek jej zbrodni.
- Fon Kostryn – rycerz, kochanek Balladyny, zabity przez nią.
- Goplana – nimfa zakochana w Grabcu.
- Skierka – sługa Goplany, który pomaga w intrygach.
Adaptacje i inscenizacje
- Opera „Goplana” Władysława Żeleńskiego (1896).
- Teatralna inscenizacja Adama Hanuszkiewicza (1974).
- Filmowa adaptacja z Faye Dunaway (2009).
- Nowa inscenizacja w Londynie (2018).
Bibliografia
Źródła dotyczące dramatu oraz jego analiz dostępne w zbiorach cyfrowych.
