Don Kichot z La Manchy
Don Kichot, bohater powieści Miguela de Cervantesa, to fikcyjna postać znana jako „Rycerz Smętnego Oblicza”. Jest około pięćdziesięcioletnim szlachcicem z La Manchy, który pod wpływem literatury rycerskiej postanawia zostać błędnym rycerzem. Wyrusza w podróż na swoim koniu Rosynancie, w towarzystwie giermka Sancho Pansy. Jego damą serca jest wieśniaczka Aldonza Lorenzo, którą nazywa Dulcyneą z Toboso.
Charakterystyka
Don Kichot pochodzi z warstwy hidalgów, która w XVI wieku straciła na znaczeniu i majątku. Jego bezczynność oraz odosobnienie prowadzą do ulegania literackim fantazjom, przez co postrzega zwykłe rzeczy w niezwykły sposób – karczma staje się zamkiem, a wiatrak olbrzymem. Jako postać czynna, szuka nieustannie okazji do działania, co prowadzi do jego konfrontacji z rzeczywistością.
Don Kichot jest megalomanem, który pragnie dowodzić swojej odwagi, ale równocześnie potrafi okazywać wdzięczność i bezinteresowność. W miarę rozwoju akcji staje się coraz bardziej przygnębiony, co prowadzi do jego smutku przed śmiercią. Jego inteligencja i logiczne myślenie pozwalają mu udzielać praktycznych rad, zrozumieć problemy społeczne i dzielić się nimi z Sancho.
Interpretacje
W okresie Oświecenia Don Kichot był często postrzegany jako ofiara literatury, symbolizujący walkę fantazji z racjonalizmem. Z kolei w Romantyzmie dostrzegano jego szlachetność i heroizm, uznając go za obrońcę ideałów. Takie postrzeganie podkreślało tragizm jego postaci, zwłaszcza w interpretacjach Iwana Turgieniewa i Heinricha Heinego.
- Hegel widział w Don Kichocie rozdźwięk pomiędzy szlachetnością intencji a ich niemożnością realizacji.
- George Gordon Byron w Don Juanie zauważył, że krytyka Don Kichota może prowadzić do wyśmiewania także innych ideałów, takich jak mądrość Sokratesa.
- Juliusz Słowacki porównał go do Ikara, podkreślając tragiczne aspekty jego postaci.
Postać Don Kichota była również analizowana pod kątem narodowych cech Hiszpanów, takich jak fantazja, śmiałość i aktywność, co wyrażali m.in. Rafael Altamira y Crevea oraz Karl Vossler.
