Strzykawka – definicja i historia
Strzykawka to instrument medyczny składający się z pojemnika z podziałką i tłokiem, używany do wykonywania zastrzyków oraz pobierania płynów ustrojowych, najczęściej krwi. Jej korzenie sięgają czasów Hipokratesa, kiedy to stosowano pierwowzory w postaci pęcherzy zwierzęcych i rurkami do wstrzykiwania płynów.
Ważnym momentem w historii strzykawek było odkrycie krwiobiegu przez Williama Harveya w 1616 roku, co umożliwiło eksperymenty z dożylnym podawaniem leków. Christopher Wren w latach 1656-1657 przeprowadzał dożylne wlewy u zwierząt, a D. Major w 1664 roku wykonał pierwszy zastrzyk dożylny u psa, a później u człowieka. Jednak to Charles Gabriel Pravaz jest uznawany za twórcę pierwszej tłokowej strzykawki w 1853 roku, która zrewolucjonizowała sposób podawania leków.
Budowa i zastosowanie
Do lat pięćdziesiątych XX wieku dominowały strzykawki metalowo-szklane, wymagające sterylizacji i narażone na przenoszenie zakażeń. W 1956 roku Colin Murdoch wynalazł jednorazowe strzykawki plastikowe, które zminimalizowały ryzyko infekcji. Obecnie jednorazowe strzykawki są standardem w medycynie.
Strzykawki są dostępne w różnych pojemnościach i zastosowaniach:
- 1 ml: do zastrzyków podskórnych (np. insulina).
- 2-10 ml: do domięśniowego i dożylnego podawania leków oraz pobierania krwi.
- więcej niż 10 ml: do biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej oraz płukania cewników.
Na rynku dostępne są także strzykawki automatyczne, takie jak peny do insuliny oraz pompy insulinowe, które umożliwiają precyzyjne dawkowanie leków w warunkach szpitalnych.
