Gromnik
Gromnik to najwyższe wzgórze Wzgórz Strzelińskich, osiągające wysokość 393 m n.p.m. Jest to istotny węzeł szlaków turystycznych oraz część Przedgórza Sudeckiego.
Historia
W czasach prehistorycznych Gromnik mógł być miejscem kultu pogańskiego. Odkrycia archeologiczne wskazują na istnienie grodziska kultury łużyckiej w okresie VIII-V w. p.n.e. W IX-X wieku n.e. znajdował się tu gród Ślężan, ufortyfikowany drewniano-ziemnymi wałami. Od X do XV wieku Gromnik był niezamieszkany, co potwierdzają brak śladów ceramiki.
W XIII i XIV wieku tereny wokół Gromnika należały do rodziny Samborów. W 1340 roku las bukowy wokół góry został sprzedany proboszczowi Strzelina. W 1427 roku Gromnik był siedzibą Hansa i Opitza von Czirn, którzy zbudowali zamek na szczycie góry. Zamek został zniszczony przez wojska wrocławskie w 1443 roku, jednak Czirnowie szybko go odbudowali.
W kolejnych latach zamek był wielokrotnie niszczony, a rodzina Czirnów ostatecznie osiedliła się u podnóża wzgórza. Ród wygasł w 1615 roku, a jego posiadłości przeszły w ręce książąt brzeskich. Ruiny Gromnika przypomniano sobie dopiero po I wojnie światowej, a w 2003 roku rozpoczęto prace mające na celu ich ochronę i zagospodarowanie turystyczne.
Zagospodarowanie szczytu
Na szczycie Gromnika znajduje się podwójny obwód kamiennych wałów oraz relikty XV-wiecznej wieży mieszkalnej. Do 1945 roku istniała tu gospoda i wieża widokowa, które zostały zburzone.
Legendy
- Legendy o Janie Czirnie, który zawarł pakt z diabłem, ilustrują jego okrutność i bogactwo.
- Podczas budowy kościoła św. Oswalda w Krzywinie, materiały z rozbieranego gotyckiego kościoła wracały na swoje miejsce, co przypisywano tajemnym mocom.
- Próba kradzieży nagrobków w ruinach kościoła została przerwana przez niewidzialną siłę.
Turystyka
Gromnik jest dostępny dla turystów, z parkingiem położonym na wysokości 350 m n.p.m. Na szczyt prowadzi szlak czerwony z żółtym. W 2012 roku zbudowano nową wieżę widokową, oferującą widoki na relikty zamku oraz okoliczne tereny.
Szlaki turystyczne
- Strzelin – Gromnik – Dobroszów – Ziębice
- Nowina – Gromnik – Żarów
- Szklary-Samborowice – Gromnik – Przeworno
Bibliografia
Źródła i materiały dotyczące Gromnika można znaleźć w geoportal.gov.pl oraz w lokalnych galeriach zdjęć.
