Zagłębie Krakowskie
Zagłębie Krakowskie to historyczny region przemysłowy, który powstał w XIX wieku w zachodniej Małopolsce. Obszar ten obejmował galicyjski powiat chrzanowski o powierzchni 663,44 km², a obecnie znajduje się w zachodniej części województwa małopolskiego oraz w Jaworznie, w województwie śląskim.
Granice i główne miejscowości
Region ten obejmował kilka kluczowych jednostek administracyjnych:
- Jaworzno – 88 tys. mieszkańców, największe miasto Zagłębia
- Chrzanów – 36,5 tys. mieszkańców, najstarsze miasto w regionie
- Trzebinia – 20 tys. mieszkańców
- Libiąż – 16 tys. mieszkańców
- Siersza – obecnie dzielnica Trzebini
Historia
Region ten był znany z licznych kopalni węgla kamiennego oraz rud cynku i ołowiu. Eksploatacja ołowiu rozpoczęła się w XIII wieku, a w XVIII wieku powstały pierwsze kopalnie węgla. W XIX wieku, do 1913 roku, wydobycie węgla wzrosło z 61 tys. ton do blisko 2 mln ton rocznie. Rozwój przemysłu obejmował także hutnictwo cynku i ołowiu oraz inne zakłady produkcyjne.
W okresie międzywojennym region przeżył dynamiczny rozwój przemysłowy. Powstały m.in. Zakłady Chemiczne „Azot” w Jaworznie, Fabryka Lokomotyw w Chrzanowie oraz Elektrownia Jaworzno I. W 1929 roku wydobycie węgla osiągnęło ok. 2,8 mln ton.
Po II wojnie światowej nastąpiła odbudowa przemysłu, a w 1955 roku wydobycie węgla wyniosło 6 mln ton, zatrudniając 82 tys. osób w 1965 roku. Węgiel z tego regionu był jednak niskokaloryczny i miał wysoką zawartość siarki.
Nazwa i zmiany administracyjne
Nazwa „Zagłębie Krakowskie” odnosi się do przynależności regionu do Wolnego Miasta Kraków oraz Wielkiego Księstwa Krakowskiego. Od lat 50. XX wieku termin ten zanikł w użyciu, a w 1975 roku region został włączony do województwa katowickiego i stał się częścią Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Po 1999 roku, z wyjątkiem Jaworzna, obszar ten wchodzi w skład województwa małopolskiego.
