Farmakokinetyka
Farmakokinetyka to dziedzina farmakologii, która bada zmiany stężenia leku oraz jego metabolitów w organizmie w czasie. Procesy te są opisane w systemie LADME i uwzględniają różne aspekty dotyczące losów leku, takie jak wchłanianie, dystrybucja, metabolizm i wydalanie.
Podstawowe parametry farmakokinetyczne
Do kluczowych parametrów farmakokinetycznych należą:
- stałe szybkości procesów (wchłaniania, eliminacji itp.)
- objętość dystrybucji
- klirens
- biologiczny okres półtrwania (t0,5)
- średnie czasy wchłaniania i przebywania leku w organizmie
- maksymalne stężenie leku i czas jego osiągnięcia
- pole pod krzywą stężenia w czasie (AUC)
- stała Michaelisa
Znaczenie farmakokinetyki w terapii
Znajomość farmakokinetyki jest kluczowa dla indywidualizacji terapii farmakologicznej. Umożliwia ona monitorowanie stężenia leku we krwi oraz obserwację stanu pacjenta, co jest szczególnie istotne w przypadku leków o wąskim indeksie terapeutycznym. Dzięki temu można precyzyjnie obliczyć dawkę terapeutyczną, minimalizując ryzyko działań toksycznych.
Metody pozyskiwania danych farmakokinetycznych
Dane do obliczeń farmakokinetycznych pozyskuje się za pomocą różnych metod chemii analitycznej, w tym:
- denaturacji białek
- ekstrakcji ciecz–ciecz
- ekstrakcji do fazy stałej
W celu detekcji leków i ich metabolitów stosuje się chromatografię cieczową (HPLC, UPLC) z detektorami takimi jak MS/MS, fluorescencyjny czy elektrochemiczny. W analizach DMPK rzadziej wykorzystuje się techniki immunochemiczne, takie jak ELISA, z powodu ich niskiej selektywności.
Obliczenia farmakokinetyczne in silico
Obliczenia farmakokinetyczne in silico opierają się na metodach obliczeniowych i odpowiednim oprogramowaniu, takim jak QSAR. Dzięki temu możliwe jest modelowanie i przewidywanie zachowania leków w organizmie.
