Grabarka – Miejsce Kultu Prawosławnego
Grabarka to góra położona w województwie podlaskim, obok wsi o tej samej nazwie. Jest to najważniejsze miejsce kultu religijnego chrześcijan prawosławnych w Polsce. Na Grabarce znajduje się żeński monaster Świętych Marty i Marii, kilka cerkwi oraz Domy Pielgrzyma.
Historia
Początki kultu na Grabarce związane są z cudowną ikoną Chrystusa Zbawiciela. W XIV wieku uroczystości związane z Przemienieniem Pańskim zyskały na znaczeniu, a według tradycji mnisi ukryli ikonę w okolicznych lasach podczas najazdów tatarskich. W XVIII wieku powstał pierwszy ośrodek kultowy, a w 1710 roku, po epidemii cholery, zbudowano kaplicę na Grabarce.
Rozwój w XIX i XX wieku
W XIX wieku, po likwidacji Kościoła unickiego, cerkiew na Grabarce obsługiwana była przez duchownych prawosławnych. Mimo trudności, pielgrzymi nadal przybywali. Po I wojnie światowej, świątynia była w dobrym stanie i odprawiano w niej nabożeństwa. W 1947 roku, po wojnie, został erygowany nowy monaster, a jego pierwszą przełożoną została schimniszka Maria.
Współczesność
W latach 80. XX wieku Grabarka stała się ważnym ośrodkiem pielgrzymkowym. Pożar głównej cerkwi w 1990 roku doprowadził do jej odbudowy w 1998 roku. Obecnie Grabarka przyciąga wielu pielgrzymów, a w 2022 roku w monasterze przebywało 15 sióstr.
Legenda i Krzyże Wotywne
Legendy związane z Grabarką mówią o objawieniu podczas epidemii cholery, które zachęciło mieszkańców do budowy kaplicy. Wokół cerkwi znajdują się krzyże wotywne, przynoszone przez pielgrzymów.
Święta Parafialne
Na Grabarce obchodzone są różne święta, w tym:
- Piatienka – dziesiąty piątek po Wielkanocy
- Uroczystości ku czci Świętych Marty i Marii – 17 czerwca
- Święto Przemienienia Pańskiego – 18-19 sierpnia
- Święto Iwierskiej Ikony Bogurodzicy – 6 listopada
