Henri de la Tour d’Auvergne, wicehrabia Turenne
Henri de la Tour d’Auvergne, znany jako Tureniusz (ur. 11 września 1611, zm. 27 lipca 1675), był francuskim wojskowym, marszałkiem Francji, który służył w czasach Ludwika XIV.
Młodość
Tureniusz był drugim synem księcia Sedanu i kształcił się w szkołach protestanckich. W wieku 14 lat wyjechał do Holandii, aby studiować sztukę wojenną u boku swojego wuja, Maurycego Orańskiego. Służył w gwardii książęcej podczas wojny o niepodległość Niderlandów, zyskując uznanie w bitwie pod Hertogenbosch w 1629 roku. W 1630 roku wstąpił do armii francuskiej, gdzie szybko awansował na pułkownika piechoty.
Kariera wojskowa
- 1634: Chrzest bojowy podczas oblężenia La Motte, awans na maréchal de camp.
- 1637: Udział w kampanii we Flandrii, zdobycie Landrecies.
- 1642: Dowódca oddziałów podczas oblężenia Turynu.
- 1646: Taktyczny manewr oddzielający wojska austriackie od bawarskich.
- 1648: Kampania z Szwedami, zwycięska bitwa pod Zusmarshausen.
Fronda
Pokój westfalski w 1648 roku nie zakończył jego kariery. W latach 1648-1653 Tureniusz brał udział w Frondzie, buncie przeciwko władzy kardynała Mazariniego. Po odmowie posłuszeństwa jego armii, uciekł do Flandrii, gdzie pozostał do podpisania traktatu z Rueil. W kolejnych zawirowaniach politycznych wspierał zarówno króla, jak i frondystów, jednak ostatecznie opowiedział się po stronie monarchii.
Marszałek Francji
Po śmierci kardynała Mazarina, Ludwik XIV mianował Turenne’a marszałkiem generalnym armii francuskiej. W 1672 roku uczestniczył w wojnie z Holandią, docierając do Amsterdamu. W latach 1674-1675 prowadził działania nad Renem, odnosząc sukcesy w bitwach pod Sinsheim i Miluzą. Zginął 27 lipca 1675 roku w bitwie pod Sasbach.
Innowacje w sztuce wojennej
Turenusza uznawany jest za nowatora w dziedzinie strategii wojennej. Unikał tradycyjnej wojny oblężniczej, stosując manewry, które koncentrowały się na liniach komunikacyjnych przeciwnika. Dążył do bitwy w korzystnych warunkach, co stanowiło nowość w jego czasach.
Pochówek
Henri de la Tour d’Auvergne został pochowany w Dôme des Invalides w Paryżu.
