Hemocyjaniny
Hemocyjaniny to metaloproteiny pełniące funkcję podobną do hemoglobiny, jednak zamiast żelaza zawierają miedź. Są one powszechnie występującymi barwnikami krwi u bezkręgowców, szczególnie u mięczaków i stawonogów, gdzie znajdują się w hemolimfie, a nie w komórkach krwi.
W przeciwieństwie do hemoglobiny, hemocyjaniny nie mają grupy porfirynowej. Zawierają miedź skompleksowaną z resztami histydyny, co sprawia, że ich utleniona forma, zwana oksycyjaniną, ma intensywną niebieską barwę, podczas gdy forma odtleniona jest bezbarwna.
Budowa
Budowa hemocyjanin różni się w zależności od grupy organizmów:
- Hemocyjaniny stawonogów: Zbudowane z kompleksów heksamerów polipeptydowych, gdzie każdy mer ma masę około 75 kDa. Na przykład, u pająka Eurypelma californicum występuje kompleks czterech heksamerów o łącznej masie około 1800 kDa. Podjednostki składają się z trzech domen, z których jedna zawiera atomy miedzi wiążące tlen.
- Hemocyjaniny mięczaków: Charakteryzują się długimi łańcuchami polipeptydowymi o masie 350–450 kDa, które tworzą cylindryczne struktury. U głowonogów tworzy je 10 łańcuchów, podczas gdy u innych mięczaków, takich jak ślimaki, mogą występować kompleksy dekamerów. Przykładem jest ślimak Haliotis tuberculata, którego kompleks ma masę 9 MDa i 160 miejsc wiążących tlen.
Choć hemocyjaniny mięczaków i stawonogów mają różne struktury, ich miejsca wiążące tlen są podobne, zawierają sześć reszt histydyny i dwa atomy miedzi, które wiążą tlen w postaci jonów. W obu typach hemocyjanin występują też dwie strefy wiązania tlenu, zlokalizowane blisko końców N i C łańcuchów polipeptydowych.
Podsumowanie
Hemocyjaniny są kluczowymi białkami oddechowymi u bezkręgowców, różniącymi się budową w zależności od grupy organizmów. Ich unikalna struktura i funkcje sprawiają, że są klasyfikowane jako odrębne białka, mimo obecności podobieństw w miejscach wiązania tlenu.
Bibliografia
- Kategoria: Barwniki oddechowe
- Kategoria: Metaloproteiny
