Włoska Partia Komunistyczna (PCI) – włoska partia polityczna funkcjonująca w latach 1921–1991.
Historia
Włoska Partia Komunistyczna została założona w 1921 roku przez Antonio Gramsciego oraz grupę działaczy, którzy odłączyli się od Włoskiej Partii Socjalistycznej. W latach 1921–1943 partia była częścią Międzynarodówki Komunistycznej, lecz w 1926 roku została zdelegalizowana, co zmusiło ją do działania w podziemiu i na emigracji. PCI zyskała status partii masowej, posiadając własne związki zawodowe, spółdzielnie, media oraz kluby sportowe. Jej przedstawiciele zdobyli także miejsca w samorządach.
W 1972 roku przewodnictwo objął Enrico Berlinguer, który kierował partią do 1982 roku. Jego wizja polityczna, określana jako eurokomunizm, dążyła do współpracy z innymi ugrupowaniami. W 1973 roku Berlinguer zaproponował „historyczny kompromis” z Chrześcijańską Demokracją, co miało na celu utworzenie koalicji komunistów, chadeków i socjalistów. Po odrzuceniu tej oferty, partia sformułowała program „alternatywnej demokracji”. PCI została rozwiązana w 1991 roku, a jej dziedzictwem stała się Demokratyczna Partia Lewicy, podczas gdy bardziej radykalni działacze utworzyli Odrodzenie Komunistyczne. Organem prasowym partii był dziennik l’Unità.
Ideologia
W latach 60. i 70. Włoska Partia Komunistyczna zrewidowała swoje podejście, odrzucając niektóre założenia tradycyjnego komunizmu na rzecz umiarkowanej „włoskiej drogi do komunizmu”. Był to reformatorski kierunek, który odrzucał przemoc. Od lat 50. PCI krytykowała dominującą rolę KPZR w ruchu komunistycznym, potępiając sowiecką interwencję na Węgrzech w 1956 roku oraz interwencję Układu Warszawskiego w Czechosłowacji w 1968 roku. Partia wspierała także demokratyczną opozycję w Europie Wschodniej oraz Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. W 1981 roku stanowczo sprzeciwiła się wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce.
Podsumowanie
Włoska Partia Komunistyczna, jako partia polityczna o znacznym wpływie, przeszła ewolucję ideologiczną od klasycznego komunizmu do bardziej umiarkowanego podejścia, angażując się w dialog z innymi ugrupowaniami politycznymi. Jej dziedzictwo pozostaje istotnym elementem włoskiej historii politycznej.
