Układ oddechowy człowieka
Układ oddechowy człowieka jest systemem anatomiczno-czynnościowym odpowiedzialnym za wymianę gazową, polegającą na dostarczaniu tlenu do organizmu i usuwaniu dwutlenku węgla. Składa się z dróg oddechowych i płuc, a także niewielką rolę w wymianie gazowej odgrywa skóra.
Drogi oddechowe
Drogi oddechowe dzielą się na górne i dolne:
- Górne drogi oddechowe:
- jama nosowa
- gardło
- krtań
- Dolne drogi oddechowe:
- tchawica
- oskrzela
Oskrzela dzielą się na oskrzela płatowe, segmentalne i oskrzeliki, które prowadzą do pęcherzyków płucnych. Ściany oskrzeli zawierają chrząstki, mięśnie gładkie oraz błonę śluzową, natomiast oskrzeliki nie mają chrząstek.
Płuca
Człowiek ma dwa płuca: prawe (z trzema płatami) i lewe (z dwoma płatami z uwagi na serce). Płuca znajdują się w klatce piersiowej i są otoczone opłucną, która zmniejsza tarcie podczas oddychania. Prawidłowe funkcjonowanie jam opłucnych jest kluczowe dla mechaniki pracy płuc.
Ruchy oddechowe
Wentylacja płuc odbywa się dzięki ruchom klatki piersiowej. Wdech jest wynikiem skurczu mięśni oddechowych, co zwiększa objętość płuc i powoduje zasysanie powietrza. Wydech jest zazwyczaj aktem biernym, polegającym na rozluźnieniu tych mięśni.
Powietrze wchodzi najpierw do jamy nosowej, gdzie jest ogrzewane i oczyszczane, a następnie przechodzi do gardła, krtani i tchawicy, docierając do pęcherzyków płucnych, gdzie zachodzi wymiana gazowa.
Wymiana gazowa
Pęcherzyki płucne, otoczone siecią naczyń włosowatych, są miejscem wymiany gazowej. Tlen dyfunduje z pęcherzyków do krwi, a dwutlenek węgla przemieszcza się w przeciwnym kierunku. Całkowita powierzchnia oddechowa wynosi około 90 m².
Podział powietrza w drogach oddechowych
- Powietrze dopełniające – 2500 cm³
- Powietrze oddechowe – 500 cm³ (wymiana gazowa podczas oddychania)
- Powietrze zapasowe – 1200 cm³
- Powietrze zalegające – 1200 cm³ (utrzymanie kształtu płuc)
