Ramienionogi
Ramienionogi (Brachiopoda) to grupa drobnych morskich bezkręgowców, które posiadają muszlę złożoną z dwóch skorupek, co przypomina małże. Obecnie znane są około 100 rodzajów i 400 gatunków ramienionogów, jednak w przeszłości, w zapisie kopalnym od wczesnego kambru, opisano ponad 4200 rodzajów.
Nazwa i klasyfikacja
Nazwa „ramienionogi” pochodzi z greckich słów oznaczających „ramię” i „nogę”, co nawiązuje do błędnych przekonań dawnych przyrodników o funkcji lofoforu. W typie Brachiopoda wyróżnia się dwie gromady: zawiasowce (Articulata) oraz bezzawiasowce (Inarticulata), które różnią się sposobem umocowania skorupek.
Budowa i tryb życia
Ramienionogi są osiadłymi filtratorami. Ich ciało składa się z dwóch głównych muszli: brzusznej (większej) i grzbietowej (mniejszej). Zwierzęta te przymocowują się do podłoża za pomocą nóżki lub muszli brzusznej, a ich system mięśniowy umożliwia kontrolowanie muszli oraz otworu gębowego.
Większość gatunków jest rozdzielnopłciowa, a jaja zapładniane są wewnątrz muszli samicy. Larwy, w zależności od gatunku, mogą być ruchliwe przez kilka tygodni. Współczesne ramienionogi osiągają maksymalnie 9 cm długości, podczas gdy największe znane gatunki, takie jak Gigantoproductus, miały muszle o szerokości do 37,5 cm.
Ramienionogi w Polsce
We współczesnych wodach Polski ramienionogi nie występują, ponieważ są związane z morzami pełnosłonymi. Jednakże, liczne skamieniałości ramienionogów można znaleźć w Polsce, w tym:
- W narzutniakach ze Skandynawii i Estonii, które zawierają ramienionogi ordowickie i sylurskie.
- W Górach Świętokrzyskich, gdzie w formacji skalskiej występuje bogaty zespół ramienionogów.
- W warstwach terebratulowych na Śląsku, związanych z rodzajem Terebratula.
- W osadach jurajskich.
Bibliografia
W literaturze przedmiotu można znaleźć wiele prac dotyczących ramienionogów, w tym:
- Treatise on Invertebrate Paleontology. Part H, Brachiopoda (revised)
- Living and fossil brachiopods
- Paleozoologia. Tom I: Część ogólna, zwierzęta bezkręgowe
