31 Bateria Artylerii im. Heliodora Laskowskiego w Helu
31 Bateria Artylerii im. Heliodora Laskowskiego, znana również jako „bateria cyplowa”, była czterodziałową baterią artylerii nadbrzeżnej kal. 152,4 mm, zlokalizowaną na cyplu Półwyspu Helskiego. W 1939 roku stanowiła kluczowy element polskiej obrony Wybrzeża w ramach Dywizjonu Artylerii Nadbrzeżnej.
Sformowanie baterii
Bateria została utworzona na podstawie rozkazów z 1934 roku, z inicjatywy kmdr. ppor. Heliodora Laskowskiego, który zorganizował przetarg na cztery działa od szwedzkiej firmy Bofors. Umowa na dostawę armat została podpisana w grudniu 1933 roku, a pierwsze działa dotarły do Helu w 1935 roku.
Obsada baterii, składająca się z 1 oficera, 6 podoficerów i 57 marynarzy, została utworzona w maju 1935 roku. Wkrótce została przemianowana na 1. Baterię Dywizjonu Artylerii Nadbrzeżnej, a po śmierci Laskowskiego w 1937 roku nadano jej jego imię.
Dane techniczne armaty Boforsa 152,4 mm wz. 35
- Kaliber: 152,4 mm
- Długość lufy: 55 kalibrów
- Masa pocisku: 47 kg
- Prędkość początkowa: 920 m/s
- Zasięg: do 26 000 m
- Szybkostrzelność: 6 strzałów/min
Bateria w czasie kampanii wrześniowej
W czasie II wojny światowej bateria była mobilizowana i dowodzona przez kpt. mar. Zbigniewa Przybyszewskiego. 1 września 1939 roku została zaatakowana przez niemieckie bombowce, a w kolejnych dniach brała udział w walkach z niemieckimi niszczycielami i pancernikami.
Pomimo intensywnych bombardowań, bateria utrzymała się w walce do końca września 1939 roku. Po ostrzałach i zniszczeniach, 1 października podjęto decyzję o kapitulacji, a bateria skapitulowała 2 października.
Bateria po wojnie
Po II wojnie światowej na miejscu baterii utworzono 2 Bateri 13 Samodzielnego Dywizjonu Artylerii Nadbrzeżnej. W latach 50. XX wieku, przekształcono uzbrojenie na radzieckie działa B-13 kal. 130 mm. Ostatecznie dywizjon rozwiązano w 1950 roku, a na jego miejscu utworzono Baterię Artylerii Stałej, która funkcjonowała do 1976 roku.
Obsada dowódcza baterii
- por. mar. Władysław Trzciński (1935)
- kpt. mar. Stanisław Kukiełka (1935-1937)
- kpt. mar. Bohdan Mańkowski (1937-1938)
- kpt. mar. Zbigniew Przybyszewski (1938-1939)
Zachowane eksponaty
Oryginalne armaty 152 mm oraz stanowiska baterii są zachowane na terenie wojskowym w Helu i w muzeach w Gdyni oraz Warszawie.
