Szpat islandzki
Szpat islandzki, znany również jako kalcyt, to chemicznie czysta, przezroczysta odmiana kalcytu (CaCO3), występująca w postaci romboedrów.
Właściwości
- Charakteryzuje się silną dwójłomnością z współczynnikami załamania: no = 1,658 oraz ne = 1,486 dla światła o długości fali ok. 590 nm.
- Obserwacja podwójnego załamania oraz polaryzacji światła jest możliwa w dużych kryształach kalcytu. William Nicol, angielski fizyk, w 1828 roku skonstruował pryzmaty znane jako „nikole”, co zapoczątkowało badania mikroskopowe skał.
Występowanie
Najbardziej okazałe kryształy szpatu islandzkiego pochodzą z Islandii, szczególnie z rejonu Eskifjordhur. W przeszłości znajdowane były tam kryształy o długości krawędzi sięgającej kilkudziesięciu centymetrów, jednak obecnie złoża te zostały całkowicie wyczerpane.
Inne lokalizacje wydobycia wysokiej jakości kryształów to:
- Rosja – dolina rzeki Dolna Tunguzka
- Meksyk – Guanajuato
- USA – Nowy Meksyk, Montana, Kalifornia
- Ukraina – Bajdar na Krymie
Zastosowanie
- Bezbarwne kryształy szpatu islandzkiego są wykorzystywane do produkcji przyrządów optycznych, w tym pryzmatów Nicola.
- Stosowane są w mikroskopach petrograficznych (polaryzacyjnych).
- Roczne zapotrzebowanie na przezroczyste kryształy kalcytu do celów optycznych wynosi ponad 500 kg, a ich część zastępuje się syntetycznymi polaroidami.
- Krystaliczny kalcyt znajduje również zastosowanie w przemyśle szklarskim i ceramicznym, szczególnie w ceramice szlachetnej.
Podsumowanie
Szpat islandzki to ceniony minerał o unikalnych właściwościach optycznych, wykorzystywany w różnych dziedzinach, od optyki po przemysł ceramiczny. Jego występowanie jest ograniczone, co sprawia, że jest poszukiwany na rynku surowców mineralnych.
