Kraby – Charakterystyka i Systematyka
Kraby (Brachyura) to grupa skorupiaków z rzędu dziesięcionogów (Decapoda), charakteryzująca się krótkim odwłokiem. Opisano około 10 500 gatunków krabów, różniących się wielkością i kształtem. Głowotułów krabów jest szeroki i okryty twardym pancerzem. Ich odnóża są przystosowane do różnych funkcji, a większość gatunków nie jest zdolna do pływania, z wyjątkiem niektórych przedstawicieli rodziny Portunidae.
Odżywianie
Kraby mają zróżnicowaną dietę: mogą być padlinożercami, roślinożercami lub drapieżnikami. Ich szczypce są dostosowane do rodzaju pokarmu, którym się żywią. Kraby wykorzystują krótkie przełyki i żołądek do trawienia pokarmu, a enzymy trawienne wydzielane są przez gruczoł trzustkowo-wątrobowy.
Wymiana gazowa
Wymiana gazowa zachodzi poprzez skrzela, które są chronione przed wysychaniem. Skrzela są ukryte w komorach pod pancerzem, a ich oczyszczanie odbywa się przez odwracanie kierunku przepływu wody.
Transport wewnętrzny
Kraby mają otwarty układ krwionośny z sercem, które zaopatruje organy wewnętrzne w krew. Hemocyjanina, barwnik oddechowy, transportuje tlen w organizmie.
Wydalanie
Kraby są amonioteliczne, co oznacza, że wydalają amoniak. Wydalanie zachodzi przez skrzela oraz nefrydia, które składają się z kanalika i pofałdowanego worka.
Układ nerwowy
Mózg kraba składa się z trzech płatów i kontroluje podstawowe funkcje. Ważne ośrodki, takie jak te odpowiedzialne za pobieranie pokarmu, znajdują się w zwojach brzusznych.
Rozmnażanie
Kraby są rozdzielnopłciowe i mają złożone zachowania godowe. Samice opiekują się jajami, które trzymają na odnóżach odwłokowych.
Znaczenie gospodarcze
Kraby stanowią do 20% światowych połowów morskich skorupiaków, a roczne połowy przekraczają 1,5 mln ton.
Kraby w Polsce
W Morzu Bałtyckim występują trzy gatunki krabów: krab brzegowy, krab wełnistoszczypcy oraz krabik amerykański.
Systematyka
Kraby dzielą się na około 70 rodzin, grupowanych w sekcjach Dromiacea i Eubrachyura.
Obecność w kulturze
Kraby są często przywoływane w metaforach, takich jak „mentalność kraba”, ilustrujących grupowe działanie w przypadku osiągnięć jednostek.
Uwagi
Kraby są fascynującą grupą skorupiaków, odgrywającą ważną rolę w ekosystemach morskich i gospodarce.