Eksperyment przerywania w etnometodologii
Eksperyment przerywania to strategia badawcza, która ma na celu potwierdzenie założeń etnometodologii. Polega na celowym zakłócaniu toku interakcji w rozmowie. Harold Garfinkel, twórca tego podejścia, zakładał, że dzięki tym zakłóceniom można „wydobyć” metody społeczne, którymi ludzie budują sens rzeczywistości.
Przykład eksperymentu przerywania
W ramach eksperymentu, badana osoba może na przykład powiedzieć:
- Ale leje!
Eksperymentator odpowiada:
- Kto leje?
Rozmowa toczy się dalej:
- Na dworze leje.
- Ale kto leje na dworze?
- Po prostu na zewnątrz leje deszcz, cieknie z chmur, krople deszczu opadają na ziemię. Czy pan nie widzi i nie słyszy tej strasznej burzy!? Za każdym razem w ten sposób odwraca pan kota ogonem?
Analiza interakcji
W tego rodzaju interakcjach eksperymentator celowo zakłóca naturalny tok rozmowy, co pozwala ocenić, czy zostały naruszone ramy konwersacji. W przytoczonym przykładzie osoba prowadząca rozmowę powinna rozumieć intencje drugiej strony i kontynuować dialog zgodnie z zasadą et cetera, bez poddawania w wątpliwość rzeczywistych intencji rozmówcy.
Zakłócenie naturalnego ciągu rozmowy burzy jej strukturę, co prowadzi do destabilizacji ładu społecznego. W eksperymentach przerywania uwidacznia się także indeksykalność, czyli fakt, że wspólne znaczenia nie są zawsze widoczne w wypowiedziach, ale uczestnicy interakcji odczytują intencje partnerów.
Wandalizm interakcyjny
Jeśli zakłócenie rozmowy wynika z działania osoby o niższym statusie społecznym, takie zachowanie określane jest jako wandalizm interakcyjny. To zjawisko ilustruje, jak ważne są nieformalne zasady w komunikacji międzyludzkiej oraz jak ich naruszenie wpływa na społeczne interakcje.
